Między morzem a lądem

Fragment poszycia burty statku Otago, którego Joseph Conrad był kapitanem, mapa przedstawiająca podróże morskie pisarza, portrety rodziców, zilustrowane fragmenty powieści i inne pamiątki związane z Conradem-Korzeniowskim można oglądać na wystawie w Muzeum Literatury w Warszawie, zorganizowanej w 150. rocznicę urodzin pisarza.

– Eksponaty na wystawie pochodzą z bardzo wielu instytucji. Niestety, posiadamy tylko jeden oryginalny okaz, którym jest fragment burty Otago – powiedziała komisarz wystawy Elżbieta Szymańska.

Ekspozycja została podzielona na pięć części. Część I, zatytułowana „Kraków 1914”, jest wspomnieniem o młodości pisarza, śmierci rodziców i decyzji związanej z wyjazdem z Polski. Część II – „Duch wolności unosi się nad wodami” – ma przypominać dwadzieścia lat podróżowania Conrada po morzu. Obok fotografii Korzeniowskiego , jako marynarza, zaprezentowano m.in. charakterystykę jego osoby, pióra angielskiego powieściopisarza Johna Galsworthy'ego : „Opalony, ze spiczastą, brunatną brodą (...) szczupły, niewysoki, o bardzo długich rękach, szerokich barach. (...) Mówił z silnym cudzoziemskim akcentem. (...) Był dobrym marynarzem, łagodnym dla praktykantów. (...) Był popularny wśród załogi; stanowiła dla niego zespół indywidualności, nie po prostu gromadę”.
Kolejna część wystawy nosi nazwę „Z opowieści Marlowa”. Szymańska przypomniała, że kapitan Marlow jest narratorem kilku utworów Conrada , m.in. Lord Jim i Jądro ciemności . W tym miejscu autorzy wystawy umieścili fragmenty tych powieści, zilustrowane wielkoformatowymi fotografiami.
Czwartą część poświęcono miejscom w Wielkiej Brytanii, w których pisarz mieszkał razem z rodziną. Tytuł „Gościnne brzegi Wielkiej Brytanii” został zaczerpnięty *z listu Korzeniowskiego do przyjaciela: „Kiedy myślę ‘dom’, to myślę o gościnnych brzegach Wielkiej Brytanii”. * Tytuł ostatniej części „Autor – Rodak”, jak zaznaczyła Szymańska, zaczerpnięto z artykułu Stefana Żeromskiego o Conradzie .
– Ta część mówi o polskiej dyskusji na temat Conrada – powiedziała kuratorka wystawy.
Na ekspozycji przypomniano mi.in. wypowiedzi Jana Kotta o moralności Conrada , opinie Marii Dąbrowskiej , Elizy Orzeszkowej , Stefana Żeromskiego , Czesława Miłosza oraz Edwarda Stachura .

* Joseph Conrad przyszedł na świat jako Teodor Józef Konrad Korzeniowski .* Był brytyjskim pisarzem polskiego pochodzenia, tworzącym w języku angielskim. Zmarł 3 sierpnia 1924 roku w Canterbury.

Jak twierdzi prof. Najder, Conrad , jako poddany rosyjski i syn skazańców, był zobowiązany do długoletniej służby wojskowej w armii carskiej. W wieku 17 lat wysłano go do Francji, gdzie rozpoczął pracę jako marynarz. Nie był więc emigrantem z wyboru tylko z konieczności. W 1886 roku otrzymał obywatelstwo brytyjskie.

W 1889 r. napisał swoją pierwszą powieść, Szaleństwo Almayera , która ukazała się drukiem sześć lat później (29 kwietnia 1895). Sławę zdobył w 1916 roku po ukazaniu się powieści Gry losu, która wcześniej publikowana była w odcinkach w dzienniku „New Jork Herald”. Wszystkie jego książki są oparte na wątkach autobiograficznych. Do najwybitniejszych powieści należą: Lord Jim (1900), Jądro ciemności (1902), Tajfun (1902), a także Tajny agent (1907).