Nobliści w Senacie
W Senacie otwarto wystawę przypominającą sylwetki i dokonania Polaków uhonorowanych literacką Nagrodą Nobla – Henryka Sienkiewicza , Władysława Reymonta , Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej .
Ekspozycja „Nobilitacje – Sienkiewicz , Reymont , Miłosz , Szymborska” pokazywana była od października 2005 do stycznia 2006 w warszawskim Muzeum Literatury.
Wystawę otworzył marszałek Senatu Bogdan Borusewicz. Przypomniał, że ekspozycja jest ważnym elementem obchodów Roku Języka Polskiego, a pokazanie wystawy w Senacie było możliwe dzięki zaangażowaniu dyrektora Muzeum Literatury Janusza Odrowąża- Pieniążka.
– Wystawę „Nobilitacje” sprowokowała szczególna koncentracja rocznic: w 2005 roku minęła setna rocznica wręczenia Nobla Henrykowi Sienkiewiczowi , dwa lata temu minęło 80 lat od uhonorowania tą nagrodą Władysława Reymonta , ponad ćwierć wieku temu nagrodzono Czesława Miłosza , w tym roku zaś mija dziesięć lat od przyznania Nobla Wisławie Szymborskiej – mówił Janusz Odrowąż-Pieniążek.
Na wystawie można zobaczyć fotografie polskich noblistów, dokumenty, m.in. kopie dyplomów Nagrody Nobla, wydania dzieł noblistów, m.in. Ziemię obiecaną Reymonta z 1899 roku, fragmenty prozy i wierszy, w tym rękopisy Wisławy Szymborskiej , prywatne listy, dedykacje noblistów składane na stronach tytułowych swoich książek.
Od roku 1901 do chwili obecnej przyznano 102 nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Polakowi pierwszy literacki Nobel przypadł w roku 1905, przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości.
„Zaszczyt ten, cenny dla wszystkich, o ileż jeszcze cenniejszym być musi dla syna Polski!... Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że ona żyje!... Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać!” – mówił pierwszy polski laureat noblowskiej nagrody, Henryk Sienkiewicz , podczas uroczystości wręczenia nagrody.
W roku 1924 nagrodę Nobla otrzymał Władysław Reymont za Chłopów . Z powodu choroby pisarz nie mógł sam odebrać nagrody. Reymont zmarł rok później – w Warszawie, w grudniu 1925 roku.
Czesław Miłosz w momencie otrzymania wiadomości w 1980 roku o przyznaniu mu Nobla był wykładowcą literatury na Uniwersytecie w Berkeley w Stanach Zjednoczonych. Po latach tak opisywał tę chwilę w Autoportrecie przekornym: „Kiedy dostałem Nagrodę Nobla, to już całkowicie straciłem kontrolę i tylko włosy wydzierałem z głowy dowiadując się, kim jestem w oczach innych. Zawsze uważałem siebie, na przykład, za poetę dość hermetycznego, dla pewnej nielicznej publiczności. I co się dzieje, kiedy tego rodzaju poeta staje się sławny, głośny, kiedy staje się kimś w rodzaju Jana Kiepury, tenora, albo gwiazdy futbolu? Naturalnie, powstaje jakieś zasadnicze nieporozumienie”.
W roku 1996 Akademia Szwedzka ogłosiła, że laureatką Nagrody Nobla została Wisława Szymborska . Poetka nie kryła swego zaskoczenia, pozostała też jedną z najskromniejszych laureatek w historii nagrody.
„Ja całe życie chcę być określoną osobą, natomiast teraz chcą ze mnie zrobić osobistość. I tu się nie dam. Dlatego, że instynkt mi mówi, że to jest niebezpieczeństwo” – powiedziała Szymborska w jednym z wywiadów prasowych tuż po otrzymaniu Nobla.
Wystawę w Senacie można zwiedzać do końca czerwca.
