Wspomnienie Kenara

– Jako młody chłopak, kiedy intensywnie zajmowałem się taternictwem, byłem częstym gościem w domu Antoniego Kenara w Zakopanem i nigdy nie zapomnę niezwykłej, przyjaznej atmosfery tam panującej. Kiedy więc pojawiła się możliwość wydania książki o nim, sprawiło mi to wielką, osobistą radość – mówił były dyrektor Biblioteki Narodowej, Michał Jagiełło .

Podczas spotkania, w którym udział wzięła autorka opracowania, córka artysty, Urszula, zaprezentowano film Konstantego Gordona „Szkoła Kenara”, jedyny dokument pokazujący nauczycieli i uczniów zakopiańskiego liceum w 1958 roku.

Monografia prezentuje Antoniego Kenara, rzeźbiarza i realizatora nowatorskiego programu edukacji artystycznej, inspiratora i animatora działań kulturalnych. Zebrane w książce wspomnienia, fragmenty publikacji prasowych i korespondencji tworzą zróżnicowaną opowieść o artyście i polskiej rzeczywistości lat powojennych, w której żył. Konstrukcja publikacji ma, w założeniu autorki, umożliwiać czytelnikowi wędrówkę po galerii dzieł, pamiątek i wspomnień o artyście.

Obszerny materiał został ułożony w kluczu biografii Kenara, podzielonej na rozdziały ilustrujące różne aspekty życia i twórczości artysty. Monografię wzbogaca dokumentacja prac plastycznych Kenara, zarówno tych zachowanych, jak i takich, które pozostały jedynie na fotografii. Kontekst dla nich tworzą szkice i notatki bohatera monografii, a także zdjęcia z rodzinnych albumów. Książkę uzupełnia kalendarium życia i twórczości Antoniego Kenara, bibliografia i szczegółowe spisy prac plastycznych artysty.

Antoni Kenar urodził się 23 października 1906 w Iwoniczu. W 1925 roku został absolwentem Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, jako rzeźbiarz ornamentalny. Jego nauczycielem był Karol Stryjeński. Później ukończył wydział rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1938 roku wrócił do Zakopanego. Okupację spędził w Warszawie, po Powstaniu Warszawskim został wywieziony do obozu pracy przymusowej w Oberhausen i Essen. W 1947 roku wrócił do Zakopanego i podjął pracę w Szkole Przemysłu Drzewnego.

Od 1954 roku został dyrektorem szkoły, która po reorganizacji w 1948 roku nosiła nazwę Państwowego Liceum Technik Plastycznych. Kenar zmarł 19 lutego 1959 roku w Zakopanem. Kilka miesięcy po jego śmierci Liceum oficjalnie nazwano jego imieniem. Zasługą Kenara było dokonanie reformy systemu nauczania łączącego swobodę twórczą, szacunek dla tradycji sztuki ludowej, biegłą znajomość warsztatu i znajomość trendów sztuki współczesnej. Szkołę Kenara ukończyło wielu wybitnych twórców, m.in. rzeźbiarze: Władysław Hasior, Stanisław Kulon czy Antoni Rząsa.

W twórczości Kenar łączył elementy podhalańskie z wpływami kubizmu i art deco. Z jego prac zachowały się m.in.: „Aniołek” (1937), „Narciarka” (1948), „Dyskobolka” (1956), „Niedźwiedź” (1955), „Madonna” (1941). Znanym dziełem artysty jest krzyż na grobie Karola Stryjeńskiego na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.