Nagroda za Pana Tadeusza

Białoruski pisarz, tłumacz i badacz literatury, wydawca białoruskiej edycji Pana Tadeusza w 1998 r., Jazep Januszkiewicz, otrzymał w środę nagrodę środowisk naukowych imienia Lwa Sapiehy.

– Nagroda wręczana jest osobom zasłużonym dla stosunków polsko-białoruskich. W tym roku nagrodę otrzymała bardzo wybitna osoba, która m.in. kilkanaście lat temu doprowadziła do wydania po białorusku Pana Tadeusza - powiedział dyrektor wrocławskiego Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Jan Andrzej Dąbrowski.

Pytany o swobodę wydawania książek białoruskich, odpowiedział, że niewielu twórców na Białorusi ma szansę publikowania w ojczystym języku.
– Przeznaczeniem pisarza jest pisać. Oglądając się wstecz, widzimy, w jakich warunkach tworzyli nasi poprzednicy w XIX w., np. Franciszek Boguszewicz czy Wincenty Dunin-Marcinkiewicz. Oni w ogóle tworzyli bez nadziei na opublikowanie, ale pisali, wiedząc, że tylko to, co oni napiszą i napiszą prawdziwie i z talentem, będzie świadczyć za nami, za naszą kulturą, za naszą przyszłością – mówił Januszkiewicz.

Jazep Januszkiewicz jest archiwistą, pisarzem i historykiem literatury. Urodził się w 1959 roku w miasteczku Raków, koło Mińska. Ukończył Wydział Filologiczny Uniwersytetu Białoruskiego w Mińsku (1981), uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Tworczość Dunina-Marcinkiewicza w kontekście literatur słowiańskich (1987). Pracował w Instytucie Literatury im. Janka Kupały Białoruskiej Akademii Nauk (zwolniony z pracy w 2006). Od lat zajmuje się także twórczością literacką. Jest ceniony jako poeta, prozaik i tłumacz – głównie z języka polskiego. Zasiada we władzach Związku Pisarzy Białorusi.

Obecnie laureat nagrody im. Lwa Sapiehy przygotowuje w Polsce rozprawę habilitacyjną na temat Równi w niewoli. Białorusko-polskie związki literackie w XIX wieku.

Lew Sapieha (1557-1633) był kanclerzem wielkim litewskim, wojewodą wileńskim i hetmanem wielkim litewskim. Urodził się na Witebszczyźnie; studiował w Lipsku, następnie pracował w kancelarii królewskiej Stefana Batorego u boku Jana Zamoyskiego. Popierał plany unii politycznej i kościelnej z Moskwą. Brał udział w wojnach Stefana Batorego i Zygmunta III. Był współinicjatorem i uczestnikiem wypraw na Moskwę. Prowadził rokowania przed pokojem w Dywilinie. Pełniąc obowiązki kanclerza uporządkował statuty i zreorganizował sądownictwo Wielkiego Księstwa.

Nagroda jego imienia została przyznana w tym roku po raz drugi. Pierwszym laureatem był białoruski historyk dr Walancin Hołubieu. Honorowy patronat nad nagrodą sprawuje prezydent Polski.

W skład kapituły nagrody wchodzą m.in. rektorzy pięciu polskich uniwersytetów, na których prowadzone są badania nad kulturą Białorusi, przedstawiciel prezydenta, minister kultury i prezydent Wrocławia.