„Jerzy Giedroyc i Dziupla Kultury” w Olsztynie

Z okazji 60. lecia powstania miesięcznika Kultura w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie (al. J. Piłsudskiego 7/9) od środy 27 czerwca 2007 roku, od godz. 9.00, można będzie oglądać wystawę „Jerzy Giedroyc i Dziupla Kultury”.

Prezentacja została przygotowana przez Towarzystwo Opieki nad Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu i Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie. Partnerem projektu jest Bank BISE. Patronat honorowy Wojewody Warmińsko-Mazurskiego.

We wnętrzach Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie będzie można poznać dorobek literacki najbardziej znanej instytucji emigracyjnej.

Przed sześćdziesięciu laty Instytut Literacki w Rzymie, kierowany przez Jerzego Giedroycia, wydał pierwszy numer pisma, które zapisać się miało jako bodaj najważniejsze w najnowszej historii Polski – „Kultury”.

Grono ludzi, skupione wokół pisma, od początku świadome było konieczności walki o utrzymanie związków intelektualnych i kulturalnych Polski z Europą w obliczu opadającej już „żelaznej kurtyny”.W drugim numerze pisma, wydanym już w Paryżu, Redakcja deklarowała: „Jesteśmy zdania, że osłabnięcie więzi łączącej Polskę z Zachodem wynika nie tylko z faktu, że po drugiej wojnie światowej Polska znalazła się politycznie w sowieckiej strefie wpływów i interesów. Powodów należy szukać głębiej – w zjawisku ciężkiego kryzysu, jaki przeżywa dziś cała kultura europejska. Kultura europejska utraciła swą konsystencję, swą zdolność odporu i promieniowania. Ten okres powojennego zagrożenia nie potrwa jednak zbyt długo. (...) KULTURA, znalazłszy się w samym sercu europejskich dążeń do odrodzenia kulturalnego, pragnie wykorzystać ten przywilej w kierunku ponownego związania z nim polskiego ruchu umysłowego w kraju i na emigracji”.

Jerzy Giedroyc, Gustaw Herling-Grudziński , Zofia i Zygmunt Hertzowie – ta niewielka grupka ludzi, którzy nigdy nie mieli powodu, aby przestać się czuć Europejczykami, odczuwali jednocześnie odpowiedzialność za losy nie tylko swojego kraju, ale też całej cywilizacji łacińskiej. Pięćdziesiąt trzy lata istnienia „Kultury” – i nieprzerwana po dziś dzień działalność Instytutu Literackiego – to nie tylko wkład w rozwój kultury polskiej, ale też nieustanne podtrzymywanie jej związków z najważniejszymi procesami życia umysłowego Europy.

Do tego Kręgu pisarzy „Kultury” należeli m.in. Andrzej Bobkowski . Najważniejszym politycznym publicystą był Juliusz Mieroszewski. Przez wiele lat dla „Kultury” pisali m.in.: Konstanty Jeleński , Czesław Miłosz , Jerzy Stempowski , Stanisław Lem , Marek Nowakowski , Sławomir Mrożek i Kazimierz Orłoś , Kazimierz Wierzyński ...

* W Bibliotece „Kultury” ukazało 526 tomów* w tym m.in. Dzienniki Witolda Gombrowicza , Inny świat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego , Zniewolony umysł Czesława Miłosza , Szkice piórkiem Andrzeja Bobkowskiego , Cmentarze i Piękni dwudziestoletni Marka Hłasko , Doktor Żywago Borysa Pasternaka , Archipelag Gułag i Oddział chorych na raka Aleksandra Sołżenicyna .

Przewodnikiem literackim po historii Instytutu będzie Czesław Miłosz , który w swoim eseju Początek legendy napisał: „Chciałbym, żeby w tym, co powiem o Jerzym Giedroyciu, znalazło się coś przydatnego dla młodych pokoleń. Młodym niesłychanie trudno wyobrazić sobie epokę, w której działał. A życie Giedroycia trwało długo i był on człowiekiem kilku epok”.

Do przygotowania wystawy wykorzystano fotografie z archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu, a także zdjęcia Bohdana Paczowskiego, Ignacego Szczepańskiego i Piotra Wójcika (Agencja Gazeta). Komisarzem wystawy jest Agnieszka Mitkowska, a projekt graficzny przygotowała Hanna Milanowicz.

27 czerwca – 14 lipca 2007 roku. Urząd Wojewódzki w Olsztynie, Olsztyn, al. J. Piłsudskiego 7/9, od poniedziałku do piątku od godz. 9.00 do 15.00.