"Kanon wieku średniego" dla kobiet. 30 książek, które musisz przeczytać przed 30. rokiem życia!
"Kanon wieku średniego" dla kobiet. 30 książek, które musisz przeczytać przed 30. rokiem życia!
Powinnaś się wstydzić, jeśli nie zapoznasz się z nimi przed trzydziestką...
Co musisz przeczytać przed ukończeniem trzydziestego roku życia? Jakie tytuły uznać można za lektury obowiązkowe dla osób, które dawno wyrosły już z dzieciństwa, ale wciąż mają przed sobą kryzys wieku średniego? Jak mógłby wyglądać - jak to określiliśmy - kobiecy "kanon wieku średniego"? Lub - jeżeli masz więcej niż 30 lat - do nieprzeczytania których tytułów nie powinnaś się przyznawać publicznie?
Na kolejnych stronach prezentujemy 30 książek do przeczytania przed trzydziestką. Zdradzamy już teraz, że na liście nie znajdziecie "50 twarzy Greya", dzieł Paula Coelho ani innych grafomańskich romansideł. Staraliśmy się, by w zestawieniu znalazły się wyłącznie książki doskonale napisane i skonstruowane, wciągające od pierwszych zdań, zostające na zawsze w pamięci. Klasyka literatury, ale też najlepsze powieści współczesne. Powieści z najwyższej półki, ale też globalne bestsellery.
Które tytuły znalazły się w pierwszej dziesiątce? Które stanęły na podium? Które w ogóle nie powinny się tutaj znaleźć, a których - waszym zdaniem - zabrakło? I przede wszystkim - czy zaskoczyła was powieść umieszczona na pierwszym miejscu? Zapraszamy do lektury.
30. Gra w klasy - Julio Cortazar
"Arcydzieło! Jedna z najważniejszych książek w literaturze i w moim życiu. Kamień milowy. Dyskusja o filozofii, malarstwie, muzyce, literaturze, kondycji człowieka. Podręcznik ludzi" - tak jedna z naszych internautek wyjaśnia, dlaczego słynna powieść Cortazara powinna znaleźć się w zestawieniu. Oczywiście, nie jest w swoim sądzie odosobniona...
To książka szczególna: można ją czytać w nieskończoność, odkrywając coraz to inne konteksty, układając za każdym razem nowe warianty zakończenia poszczególnych wątków, zmieniając kolejność rozdziałów i stron. "Gra w klasy", najsłynniejsza pozycja w dorobku Cortazara, to "zabawka dla dzieci starszych". Autor daje klocki, a sam staje z boku i patrzy, co też czytelnik z nich ułoży, zmuszając go tym samym do współdziałania.
"Gra w klasy" ukazała się w Polsce w roku 1968, stając się niemal z miejsca i na długie lata biblią ówczesnej młodzieży. Czy dzisiejszy czytelnik będzie jeszcze umiał mówić "po gliglińsku"? Czy wzruszy się do łez, czytając list Magi do Rocamadoura? Warto sięgnąć po książkę, by się o tym przekonać.
29. Dziennik - Anne Frank
Trzynastoletnia żydowska dziewczynka, ukrywająca się z rodzicami i znajomymi w czasie drugiej wojny światowej w centrum Amsterdamu, prowadziła osobliwy dziennik. Zapiski w formie listów do nieistniejącej przyjaciółki Kitty dają obraz ponad dwóch lat życia w zamknięciu, pełnego konfliktów międzyludzkich i strachu przed wykryciem.
Ostatni zapisek powstał 1 sierpnia 1944 roku - na trzy dni przed aresztowaniem i przewiezieniem do obozu koncentracyjnego wszystkich mieszkańców kryjówki.
Ta poruszająca, najczęściej tłumaczona na obce języki holenderska książka należy do najpoczytniejszych lektur, przemawiających również do młodych czytelników. W ciągu ostatnich 50 lat książka Frank sprzedała się łącznie w ponad 27 mln egzemplarzy.
Czytaj więcej na temat Anny Frank i jej zapisków.
28. Teraz - Agnieszka Drotkiewicz
"Wiele osób rozczarowanych lekturą "Paris London Dachau" czy "Dla mnie to samo", prawdopodobnie nie sięgnęło już po trzecią powieść autorstwa Agnieszki Drotkiewicz. A szkoda, bo to zdecydowanie jej najlepsza książka. Pisarce udało się tutaj niezwykle przekonująco ukazać zagubienie młodych samotnych kobiet, które dużo lepiej radzą sobie z życiem zawodowym niż prywatnym" - pisze Grzegorz Wysocki (WP.PL).
Doktor nauk humanistycznych Karolina Pogorska, zatrudniona w Zakładzie Kultury w Kryzysie, wie o świecie naprawdę dużo. Jednak ta wiedza nie pomaga jej w codziennym życiu. Z dala od sali wykładowej i biurka, na którym piętrzą się sterty książek, Karolina jest nieporadna. Mieszka sama. Nie umie znaleźć porozumienia z rodziną. Przeczuwa, że powinna spotkać się z kimś choć na chwilę - w rozmowie, we współdziałaniu, być może w miłości - jednak nie potrafi.
27. Norwegian Wood - Haruki Murakami
"Norwegian wood to przepięknie napisana książka o dojrzewaniu" - pisze jedna z internautek i sugeruje, że trudno o książkę, która bardziej by pasowała do niniejszego zestawienia.
Tokio, koniec lat sześćdziesiątych: jazz, wolna miłość, dzieci kwiaty, protesty na uczelniach. Motywem przewodnim powieści jest piosenka Beatlesów "Norwegian Wood". To historia Toru Watanabe i pięknej Naoko, ich wzajemnej fascynacji, uczucia obciążonego samobójczą śmiercią wspólnego przyjaciela i depresyjną naturą dziewczyny.
Wkrótce w życiu Toru pojawia się Midori, zwolenniczka niezależności i swobody seksualnej. Obie kobiety są dla niego bardzo ważne. W kręgu miłości, przyjaźni i śmierci Watanabe staje się dorosłym mężczyzną.
26. Strach przed lataniem - Erica Jong
Henry Miller nazwał tę książkę żeńskim odpowiednikiem "Zwrotnika Raka". Jest to książka, która stworzyła kobietom możliwość "mówienia własnym głosem, dając im wspaniałą historię o seksie, życiu, radości i przygodzie".
Powieść wywołała burzę, jednocześnie stając się bestsellerem tłumaczonym na kilkanaście języków (nawet na chiński). "Pisałam "Strach przed lataniem" z duszą na ramieniu, przerażona swoją szczerością. Miałam wrażenie, że nie piszę powieści, lecz manifest własnego wyzwolenia" - przyznaje Erica Jong.
25. Prawiek i inne czasy - Olga Tokarczuk
"Prawiek jest jedną z najambitniejszych powieści, jakie powstały w ciągu ostatnich lat. Gdyby więc zasługi mierzyć ambicjami, byłaby ta powieść wielkim wydarzeniem. Ale książka Tokarczuk nie potrzebuje takiej miary. Broni się bowiem czym innym. Pięknem współodczuwania z naturą, umiejętnością znajdywania dramatyzmu w każdej szczelinie istnienia, frapującą refleksją egzystencjalną" - pisał Przemysław Czapliński, znany i ceniony krytyk literacki.
Obsypana nagrodami, jedna z najczęściej czytanych i najwyżej cenionych powieści Olgi Tokarczuk. Za "Prawiek i inne czasy" wyróżniono autorkę Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (1997), Nike '97 - Nagrodą Czytelników, Paszportem "Polityki" (1997) oraz Machinerem (1996).
24. Persepolis - Marjane Satrapi
"Persepolis to jeden z najważniejszych komiksów w historii tego medium. Piękna, mądra i zabawna historia o dorastaniu, polityce i odnajdywaniu siebie. Rysującej własne życie Marjane Satrapi udało się pokazać coś znacznie ważniejszego niż tylko siebie - jakąś prawdę o czasach w których żyła, o pochłoniętym wojną i rewolucją Iranie, o ciężkim losie emigrantki, o ideowej pustce, jaka trapi Europę" - pisze Tomasz Pstrągowski (WP.PL).
"Persepolis" jest utworem oryginalnym, niezwykle osobistym i wnikliwym politycznie. To z jednej strony opowieść o dorastaniu a z drugiej zaś przypomnienie kosztów, jakie ponoszą ludzie żyjący w czasie wojny w kraju politycznych represji. Pokazuje jak można radzić sobie ze śmiechem i łzami w obliczu tak absurdalnej rzeczywistości oraz - wreszcie, przedstawia nam zniewalającą małą bohaterkę, której po prostu nie można się oprzeć.
23. Włoskie szpilki - Magdalena Tulli
"Świetny tom opowiadań Magdaleny Tulli, spodoba się także, a może przede wszystkim, osobom, które wcześniej nie miały styczności z jej prozą lub za nią nie przepadały z racji jej afabularności, eksperymentów formalnych czy "awangardowości".
Tym razem Tulli przede wszystkim opowiada nam frapujące historie oparte na jej własnej biografii. Proza klarowna, doskonale napisana i skonstruowana" - pisze Grzegorz Wysocki (WP.PL).
22. Gdybym ci kiedyś powiedziała - Judy Budnitz
"Zaskakująco dojrzały debiut powieściowy. Budnitz, za pomocą wielowarstwowych symboli i archetypów, ukazuje na kartach swej książki proces kształtowania się pełnej kobiecości (nie zaś jej męskiej projekcji) i jej wyrywania się z kulturowych, patriarchalnych ograniczeń. Nie znaczy to jednak, że otrzymujemy portret wyemancypowanych kobiet, świadomych schematów, jakie narzuca kultura i przełamujących je. Kobiety widziane oczami Judy Budnitz są silne, ale bywają kruche i podporządkowane swym ukochanym mężom czy synom" - pisała Marta Buszko (WP.PL).
W mrocznym świecie pełnym kobiecej magii, zaklęć i wyobraźni zdarza się to, czego nie sposób racjonalnie wyjaśnić. Żyją tu pół-ludzie, pół-zwierzęta, o losie ludzkości decydują trzy stare wiedźmy, a miłość zespala dwoje kochanków w jedno ciało.
"Gdybym ci kiedyś powiedziała" jest historią rozpisaną na głosy czterech pokoleń kobiet. To pełna realizmu magicznego opowieść o losach emigrantek, które w nowym miejscu próbują stworzyć własny świat. O granicach kobiecej przestrzeni, kreowaniu rzeczywistości, wreszcie - o sztuce tworzenia opowieści.
21. Duma i uprzedzenie - Jane Austen
"Na wstępie muszę wyznać ze skruchą, że byłam do tej książki, nomen omen, uprzedzona. Czytać ckliwe romansidło dla sfrustrowanych pensjonarek? Szkoda czasu! Tyle ciekawszych, bardziej wartościowych, mniej przewidywalnych książek dookoła, a życie takie krótkie! Dzięki uporowi znajomych, które okrzyknęły mnie profanką, postanowiłam jednak spróbować. I przepadłam. Wprost nie mogłam się oderwać od lektury, dopóki nie dojechałam do ostatniej kropki. Uprzedzenia okazały się całkowicie bezpodstawne" - pisze Agnieszka Chojnowska (WP.PL).
"Duma i uprzedzenie" była przebojem literackim wiosny 1813 roku, ale także w XXI wieku zachwycają się nią wciąż nowe pokolenia czytelniczek. Historia Elizabeth Bennet i pana Darcy'ego to historia przezwyciężania dumy i uprzedzeń obojga bohaterów, ich dojrzewania do porozumienia i szczerej miłości. Pisarka podważa w powieści wiarę w miłość od pierwszego wejrzenia i ostrzega tych, którzy w takową uwierzą. Ostrzega też przed konsekwencjami przyjęcia "prawdy od pierwszego wejrzenia", uznania czegoś od razu, bez poznania uczuć i motywów osądzanego.
20. Piaskowa góra - Joanna Bator
"Piaskowa Góra" to opowieść o ludziach wykorzenionych, idealizujących przeszłość lub próbujących od niej uciec, pożyczających sobie cudze historie lub pielęgnujących marzenia o lepszej przyszłości. To książka sugestywna, napisana z epickim rozmachem i nowatorska w formie.
Na Piaskowej Górze w Wałbrzychu Niemcy nie stawiali domów. Po wojnie Polacy wznieśli tam osiedle. Bloki budowano pospiesznie, krzywe ściany nie chciały do siebie przylegać. Taras największego budynku, zwanego przez mieszkańców Babelem, szybko opanowali narkomani, dziwki, samobójcy i kochankowie. A na dziewiątym piętrze, wśród meblościanek i kryształów, zamieszkali Jadzia i Stefan...
Był początek lat 70. Jadzia przyjechała do Wałbrzycha ze wsi pod Skierniewicami. W ramiona górnika Stefana wpadła prosto z oblodzonych schodów stacji kolejowej. Wkrótce poszła z nim do ołtarza, ubrana w suknię z poniemieckiej firany, urodziła córkę. Córka jest niepodobna do rodziców, inna niż dzieci z podwórka. Chuda, śniada, ciemnowłosa. Koleżanki z klasy ją odrzucają, sadystyczna nauczycielka prześladuje.
19. Życie miłosne - Zeruya Shalev
"Niesamowita książka. Odebrałam ją bardzo subiektywnie, bo mój świat też stanął na głowie za sprawą pewnego starszego pana. Książka jest wspaniałą esencją typowo kobiecych emocji" - pisze jedna z naszych internautek, zdaniem której powieści Shalev nie może zabraknąć w naszym zestawieniu.
Ja'ara dzieli swój czas pomiędzy kochającego męża a obiecującą karierę na jerozolimskim uniwersytecie, kiedy pojawia się Arie. Stanowczy mężczyzna zawładnął jej życiem, zburzył hierarchię spraw i wyobrażenia o uczuciowych związkach. Choć bohaterka trwa w rozdarciu, narażona niekiedy na śmieszność lub upokorzenia, z całą mocą przeżywa jednak zmysłową stronę nowego związku.
Powieść przesiąknięta erotyzmem i emocjami, ukazywanymi przez autorkę w sposób niezwykle prosty, autentyczny i przykuwający - co przesądziło o międzynarodowym sukcesie książki.
18. Wichrowe wzgórza - Emily Bronte
Jak tu nie dziwić się wiktoriańskim krytykom, którzy uważali powieść Emily Bronte za ekscentryczną, a nawet brutalną? Nigdy wcześniej taka opowieść o wszechpotężnym, niszczącym uczuciu i zgubnej namiętności nie wyszła spod pióra żadnej kobiety.
To dzieło wyobraźni czerpiącej z mitycznego świata posępnych i wietrznych wrzosowisk Yorkshire to również dzieło niewinności - autorka przedstawia w nim zło w czystej postaci, jakie nie zdarza się w świecie ludzi.
"Wichrowe Wzgórza" to jedyna powieść Emily Bronte. Wpisuje się w nurt tzw. wiktoriańskiej powieści gotyckiej poprzez niezwykłość scenerii, tajemniczość, demoniczność postaci i dramatyczne konflikty. Wartość artystyczna "Wichrowych Wzgórz" stawia tę powieść w rzędzie arcydzieł światowej literatury. Od lat cieszy się niesłabnącym uwielbieniem i fascynacją kolejnych pokoleń czytelników.
17. Piąte dziecko - Doris Lessing
"W tej książce nie ma jasnych odpowiedzi. Nie ma też rozwlekłych rozważań. I chociaż historia z odmieńcem w roli głównej, jego walki o swoje miejsce w świecie, opowieść o akceptacji i odrzuceniu, nie jest niczym nowym w literaturze, w przypadku Piątego dziecka staje się wyjątkowa. Doris Lessing pisze smutno i przerażająco zarazem, robiąc to w oszczędny, ascetyczny sposób, który w szczególny sposób, i ze wzmożoną siła uderza w czytelnika" - pisała Hanna Węsierska (WP.PL).
Utrzymana w stylistyce grozy historia rodziny, której sielankowe szczęście zostaje zburzone przez przyjście na świat odmieńca Bena. Fabuła jak z horroru staje się dla wybitnej brytyjskiej pisarki pretekstem do głębokich refleksji nad miłością macierzyńską, granicami ludzkiej wolności, współczuciem dla "innych". Niewielka objętościowo powieść posiada magnetyczną siłę i, mimo dojmującej atmosfery sennego koszmaru, natarczywie domaga się, by czytać ją więcej niż raz.
16. Pani Dalloway - Virginia Woolf
Akcja rozgrywa się w ciągu zaledwie jednego czerwcowego dnia 1923 roku w Londynie. Na pozór niewiele się tu dzieje: tytułowa bohaterka przechadza się po mieście, spotyka parę nieznajomych, przygotowuje wieczorne przyjęcie, odwiedza ją mężczyzna, którego kiedyś kochała. W istocie jednak powieść jest istnym kłębowiskiem uczuć i namiętności.
Dzięki zastosowanej przez autorkę technice strumienia świadomości czytelnik nie tylko obserwuje świat z perspektywy kilku bohaterów, lecz także towarzyszy ich myślom i emocjom, odkrywając, co naprawdę czai się za fasadą ładu, harmonii i rodzinnego szczęścia.
15. Wojna nie ma w sobie nic z kobiety - Swietłana Aleksijewicz
"Nie przypuszczałem, że po przeczytaniu takiej ilości drugowojennych tomiszczy, znajdzie się jeszcze jakaś praca, która mnie tak poruszy, długo pozostając w pamięci. Wciąż wracam myślami do niektórych epizodów, postaci, do tych kobiet, które "przez ten czas trochę urosły", sny o pięknym życiu zamieniwszy na marzenia o białym chlebie i pościeli.
Aleksijewicz pisze znakomicie, ze smakiem, bez wdzierania się siłą w intymność rozmówców, pozwala im po prostu snuć swą opowieść. Podkreślam, pozwala mówić - niby tak niewiele, a jednak całych lat trzeba, by ów kunszt opanować i rzadko komu się to udaje. Znakomicie operując piórem tworzy coś, co nie bez kozery nazywane jest opowieścią głosów. Znakomita książka" - zachwyca się Mirosław Szyłak-Szydłowski (WP.PL).
14. Poznać kobietę - Amos Oz
"Dzieło pisarza o nadzwyczajnym zmyśle obserwacji i głębokim humanizmie, który nigdy nie skłania się ku sentymentalizmowi ani łatwym osądom. Stawiając istotne pytania dotyczące ludzkiej natury i odpowiedzialności, jednocześnie błyskotliwie i z pisarską maestrią przedstawia codzienne życie" - trafnie zauważył pisał dziennikarz "Scotsman".
Agent izraelskich służb specjalnych po nagłej śmierci żony przechodzi na emeryturę i wraz z córką, matką i teściową przeprowadza się do innego miasta. Przez całe życie starał się rozszyfrowywać zagadki innych ludzi, teraz zaś stanął w obliczu własnych skrzętnie skrywanych tajemnic i kłamstw.
Autor z właściwym sobie mistrzostwem wnika w meandry psychiki bohatera, ukazując wewnętrzną ewolucję na tle jego doświadczeń jako byłego szpiega oraz wyrazistych postaci czterech bliskich mu kobiet.
13. Szkarłatny płatek i biały - Michel Faber
"Szkarłatny płatek i biały to genialne studium psychologiczne wielu postaci, wielu problemów i wielu rożnych charakterów. Opowieść o różnych środowiskach i solidny przekrój przez każdą warstwę społeczną dziewiętnastowiecznego Londynu. Wielka, rzetelna i poruszająca praca. W dodatku napisana językiem, który elektryzuje" - rekomenduje Hanna Węsierska (WP.PL).
Bestsellerowa powieść Fabera oprowadza czytelnika po londyńskich ulicach, pozwala poczuć atmosferę dzieł najważniejszych angielskich autorów tej epoki: Dickensa, Bronte, Carrolla i innych. Jednocześnie współczesne spojrzenie autora sprawia, że powieść doskonale się czyta i każdy może w niej znaleźć coś dla siebie.
12. Za kogo ty się uważasz? - Alice Munro
"Kolejny wspaniały tom opowiadań Alice Munro, jednej z najwybitniejszych współczesnych pisarek, od lat wymienianych wśród faworytów do Nobla. Proza chirurgicznie precyzyjna, bezlitosna i poruszająca. Kanadyjska autorka w mistrzowski, absolutnie bezkonkurencyjny sposób opisuje codzienne ludzkie (przede wszystkim kobiece) dramaty. Niewiele lepszych książek ukazało się po polsku w tym roku, więc litania pochwał jak najbardziej w tym wypadku uzasadniona" - pisze Grzegorz Wysocki (WP.PL).
"Munro umie pisać o posadzce w sklepie, chińskich figurkach i kwadratowych kanapkach z serem. Pisarka nie musi stosować skrajności, by uczynić swoją prozę jakkolwiek ciekawszą. Mam zresztą wrażenie, że byłaby w stanie napisać opowiadanie o dowolnie wybranym dniu dowolnie wybranego człowieka" - dodaje Agata Gadzinowska (WP.PL).
Rose pochodzi z biedniejszej części Ontario. Mieszka z ojcem i macochą Flo w domu na tyłach należącego do rodziny sklepu meblowego. Jako dziecko z niechęcią i strachem obserwuje życie mieszkańców swojego miasta. Potem ucieka, by zacząć studia w Toronto, wyjść za mąż i podjąć pracę zawodową.
11. Ciotka Julia i skryba - Mario Vargas Llosa
O takim skandalu nikt jeszcze w rodzinie Maria nie słyszał. Młody, niedoświadczony student dziennikarstwa zakochuje się nie dość, że we własnej ciotce, to jeszcze starszej o kilka lat rozwódce. Julia jest piękna, dojrzała i choć szuka dla siebie bardziej odpowiedniego kandydata na męża, traci głowę dla młodziutkiego chłopca. Kolejne odsłony zakazanego romansu przeplatane są odcinkami opowieści radiowych, które zawsze kończą się w najciekawszym momencie.
Powieść to majstersztyk nurtu "lekkiego", wirtuozerski popis autoironii, a zarazem perfekcyjny komentarz do popkultury i jej recepcji. Kiedy powieść ukazała się po raz pierwszy, wzbudziła sporo kontrowersji, do czego niewątpliwie przyczyniły się wyraźne aluzje autobiograficzne Vargasa Llosy. Kilka lat później uwieczniona na jej kartach pierwsza żona autora, udręczona prasową nagonką, wydała tekst "Czego Varguitas nie powiedział", w którym przedstawiła własną wizję wydarzeń.
10. Portret damy - Henry James
Wiek XIX. Młoda Amerykanka, Isabel Archer, otrzymuje ogromny spadek i postanawia udać się do Europy. Pod opiekuńczymi skrzydłami ciotki i jej przyjaciela dociera na Stary Kontynent, gdzie zachwyca wszystkich zarówno swoją urodą, jak i inteligencją. Ona sama zamierza stać się idealnym wcieleniem prawdziwej damy i w tym duchu kształtować swoje życie.
Spośród licznych wielbicieli wybiera na męża swojego rodaka, osiadłego we Włoszech, Gilberta Osmonda. Małżeństwo to okazuje się fatalną pomyłką, ale Isabel nie chce separacji. A przecież kocha z wzajemnością innego mężczyznę. Życie zgotowało tej wrażliwej kobiecie niejedną niespodziankę...
9. Sto lat samotności - Gabriel Garcia Marquez
Miała to być pierwsza powieść Gabriela Garcii Marqueza. Dzięki swym dziadkom znał od dziecka historię Macondo i dzieje rodziny Buendia, prześladowanej fatum kazirodztwa. Świat, w którym rzeczy nadzwyczajne miały wymiar szarej codzienności, zwyczajność zaś przyjmowana była jak zjawisko nadprzyrodzone, świat bez czasu, gdzie wiele rzeczy nie miało jeszcze nazw, był też jego światem.
Potrzebował aż dwudziestu lat, by wreszcie spisać te rodzinne opowieści z całym dobrodziejstwem i przekleństwem odniesień biblijnych, literackich, politycznych; uświadomił nam, że plemiona skazane na sto lat samotności nie mają już drugiej szansy na ziemi.
8. Opętanie - A. S. Byatt
Piękna, mistrzowsko skomponowana powieść o świecie idei i namiętności. Książka Byatt została wyróżniona kilkoma zaszczytnymi nagrodami (m.in. Booker Prize i Irish Times International Fiction Prize) i podbiła serca czytelników w wielu krajach. "Opętanie" jest romansem; jest również komedią akademicką, traktatem o literaturze i esejem na temat sztuki biografii; są tu pisma feministyczne, seanse spirytystyczne i historia naturalna, a wszystko to jednocześnie w dwóch stuleciach! Jedna po drugiej odsłaniają się przed nami kolejne perspektywy, postacie i intrygi, teorie estetyczne ustępują miejsca baśniom i mitom.
Roland Mitchell, niedoceniany i ledwo wiążący koniec z końcem literaturoznawca, zajmuje się naukowo twórczością XIX-wiecznego poety, Randolpha Asha. Między stronicami jednego z zakurzonych i pożółkłych woluminów, należących niegdyś do autora, badacz znajduje rękopisy listów miłosnych, których adresatką bynajmniej nie była żona poety...
Zagadkową kobietą rzucającą zupełnie nowe światło na biografię Asha okazuje się młoda poetka, Christabel La Motte, nieznana szerszym kręgom odbiorców. Jedną z badaczek jej twórczości jest Maud Bailey, jak się wkrótce okazuje, praprawnuczka siostrzenicy poetki. Oboje - zarówno Mitchell, jak i Bailey - zmuszeni nagle do współpracy, traktują się wzajemnie z dużą dozą dystansu, nieufności, a wręcz wrogości, ale fascynująca tajemnica mobilizuje ich do wspólnych poszukiwań...
7. Lalka - Bolesław Prus
Dla miłośników Warszawy powieść Prusa jest powieścią o stolicy, literackim przewodnikiem, z którym śladami Wokulskiego można odkrywać szczegóły wyglądu i życia ówczesnej stolicy. Dla innych powieścią społeczno-obyczajową podejmującą krytykę sytuacji w Polsce końca XIX w., powieścią o wielkich idealistach, a dla wielu czytelników po prostu utworem o wielkiej i romantycznej miłości.
Stanisław Wokulski zakochuje się w zobaczonej w teatrze arystokratce Izabeli Łęckiej i całe swoje życie i wszystkie marzenia podporządkowuje zdobyciu panny Izabeli: rezygnuje z pasji naukowej, gromadzi majątek, pomaga jej rodzinie finansowo, stara się wejść do wyższych sfer, spełnia jej kaprysy gdyż wydaje mu się, że wszystko to przybliża go do niej.
6. Niebezpieczne związki - Pierre Choderlos de Laclos
Trudno znaleźć w historii literatury książkę tak przepełnioną (mniej lub bardziej subtelnym) erotyzmem, w której odmieniane przez wszystkie przypadki są takie pojęcia jak miłość, namiętność, seks czy pożądanie, a jednocześnie nie mamy na myśli łzawego, grafomańskiego harlekina.
Wszystko, co wiemy o miłości, czułości i ludzkim szczęściu, zostaje w tej książce zdeptane, wykpione i zdradzone. Cóż z tego, że winni ponoszą zasłużoną karę? Nic nie cofnie czasu, nie cofnie śmierci, nie odmieni złamanego życia. Nie pomogą puder, peruka, ani wykwintne maniery.
Napisana w formie listów powieść de Laclosa w pełni oddaje obyczajowy klimat arystokratycznej Francji XVIII wieku, którego ostatnim akordem było zdobycie Bastylii.
5. Lolita - Vladimir Nabokov
Najgłośniejsza powieść Nabokova, jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, jest opisem seksualnej obsesji czterdziestoletniego mężczyzny na punkcie dwunastoletniej dziewczynki Dolores. Powieść przetłumaczona na kilkadziesiąt języków. Obecnie uznawana jest za jedno z arcydzieł literatury światowej.
Wydawano ją w atmosferze kontrowersji i protestów, a autora pomawiano o pornografię i pedofilię. "Lolita" ukazała się po raz pierwszy w Europie, w jednym z paryskich wydawnictw, które specjalizowało się w publikowaniu... pornografii. Początkowo powieść przeszła praktycznie bez echa, prawdziwa burza rozpętała się później. Redaktor "Sunday Express" uznał "Lolitę" za "niepohamowaną pornografię", za którą Nabokova powinno zamknąć się w więzieniu.
4. Hańba - J. M. Coetzee
J. M. Coetzee, jeden z najwybitniejszych współczesnych powieściopisarzy, mógłby, a nawet powinien, znaleźć się w niniejszym zestawieniu także ze swoimi innymi książkami (np. "Wiek żelaza", "Foe", "Lato" czy "Czekając na barbarzyńców"). Zdecydowaliśmy się ostatecznie na "Hańbę", gdyż skoro już mowa o kanonie, a więc zestawie lektur absolutnie obowiązkowych, to właśnie od tego tytułu powinno się rozpocząć.
Siłę powieści stanowią wnikliwe, wiarygodnie nakreślone portrety ludzi stających wobec dramatycznych wyzwań, próbujących określić siebie wobec oczekiwań innych i zmieniającego się na ich oczach świata, a także wobec zasadniczych dylematów etycznych. Ludzi, którzy uwikłani w niejednoznaczne sytuacje odkrywają, że dokonując najistotniejszych życiowych wyborów, są zawsze sami.
Trudno uwierzyć, że koneser kobiecych wdzięków i wielbiciel poezji romantycznej częściej doświadcza nudy niż miłości. David Lurie, dwukrotnie rozwiedziony pięćdziesięciodwuletni profesor literatury na uniwersytecie w Kapsztadzie, świadomie burzy swój święty spokój. Nawiązuje romans z młodziutką studentką i wkrótce potem, zaskarżony przez nią, traci pracę i szacunek otoczenia. Wizyta u córki Lucy i zmiana trybu życia ujawniają, że nie potrafi znaleźć wspólnego języka z innymi. Nie radzi sobie też z poczuciem winy za tragedię, która spotkała Lucy. W końcu każde z nich będzie musiało znaleźć własny sposób na to, jak żyć z piętnem hańby.
3. Mistrz i Małgorzata - Michaił Bułhakow
Legendarne dzieło pisane bez nadziei na publikację i niegdyś cenzurowane, stało się znane na całym świecie, a jego popularność zwiększyły liczne adaptacje teatralne i filmowe, spektakle operowe i utwory muzyczne. Dobro i zło, miłość, sztuka i natura ludzka. Powieść weszła na trwałe do skarbnicy arcydzieł literatury.
"Mistrz i Małgorzata" - jak wiele genialnych utworów - wymyka się jednoznacznemu opisowi, prowokując mnogość interpretacji. Ta powieść szkatułkowa, bogata w odniesienia do literatury światowej, wciąż zadziwia bogactwem tematyki.
Znaleźć w niej można rozważania na temat kondycji sztuki, echa nieustannego konfliktu twórcy z otoczeniem, klasyczny filozoficzny motyw walki dobra ze złem, ale także ciętą satyrę oraz ironiczne odniesienia do ocierającej się wielokrotnie o absurd radzieckiej rzeczywistości lat trzydziestych. A także - rzecz jasna - cudowny wątek miłosny tytułowych Mistrza i Małgorzaty, który dla wielu czytelników jest jedną z największych zalet książki.
2. Anna Karenina - Lew Tołstoj
Ponadczasowa powieść o uczuciu, które od początku było skazane na potępienie. Tołstoja zawsze interesowały wielkie uczucia i namiętności, tajemnice ludzkiej egzystencji oraz problemy etyczne. "Anna Karenina, jego druga powieść, jest jedną z najpopularniejszych w literaturze światowej, tytułowa zaś bohaterka należy do niezapomnianych postaci literackich.
Anna Karenina wiedzie dostatnie, stabilne i nieco nudne życie u boku dużo starszego męża. Piękna młoda kobieta spełnia się jako matka, ale nie stroni też od przyjęć, jest uwielbiana na petersburskich salonach. Spokój znika wraz z pojawieniem się hrabiego Wrońskiego, który wprowadza w życie Anny namiętność, jakiej nigdy nie zaznała. I zniszczenie, którego nie da się cofnąć...
Pierwsze książkowe wydanie "Anny Kareniny" czytelnicy przyjęli entuzjastycznie. Powieść pokazywała bez osłonek to, o czym nawet nie wypadało myśleć - nieposkromione żądze i namiętności. Po mistrzowsku wykreowani bohaterowie - Anna, Wroński, Kitty, Lewin - fascynują psychologicznym realizmem; budząc wciąż żywe emocje, utrwalają w pamięci czytelników swe wizerunki, chociaż od czasu ich narodzin minęło ponad sto lat.
1. Pani Bovary - Gustaw Flaubert
"Pani Bovary" to bez najmniejszych wątpliwości jedna z najważniejszych, najmądrzejszych i najpiękniejszych powieści nie tylko dziewiętnastego wieku, ale w ogóle w historii literatury pięknej. Wspaniała powieść realistyczna, absolutna klasyka literatury światowej, bohaterka literacka, której nie sposób zapomnieć.
Drobiazgowe studium psychologiczne kobiety z prowincji, która nie potrafi pogodzić powierzchownie przyswojonych romantycznych ideałów z hipokryzją i nudą małomiasteczkowej egzystencji. Jednak nie sama fabuła jest tu najważniejsza. Flaubert podniósł Emmę Bovary do rangi literackiego typu; na równi z Faustem i Don Juanem towarzyszy nam ona nie tylko w trakcie podróży przez literaturę współczesną, lecz także w życiu codziennym.
Wybór i opracowanie: Grzegorz Wysocki, WP.PL.Przy wyborze kanonicznych lektur pomagali recenzenci oraz czytelnicy Wirtualnej Polski.
