Nowy przekład wierszy Mandelsztama w 120. rocznicę urodzin poety

Niedawno ukazał się tom nowych przekładów wierszy i prozy Mandelsztama na polski pióra Adama Pomorskiego .

Osip Mandelsztam urodził się 15 stycznia 1891 w Warszawie w rodzinie żydowskiego handlarza wyrobami skórzanymi i nauczycielki muzyki. Studiował literaturę na paryskiej Sorbonie i w niemieckim Heidelbergu a także filozofię w Sankt Petersburgu. Jako poeta debiutował w 1910 roku, w piśmie "Apollon". Sławę zyskał trzy lata później zbiorem wierszy "Kamień", a wydany w 1922 tom "Tristia" umocnił jego pozycję w środowisku poetów. Napisany przez niego w 1913 i wydany w 1919 roku manifest "Świt akmeizmu" określał ramy tego nurtu, do którego należała także Anna Achmatowa . W 1933 ukończył ostatnią swoją książkę " Podróż do Armenii ", będącą poetyckim opisem autentycznej wyprawy na Kaukaz.

* Mandelsztam przeżywał we wczesnej młodości okres fascynacji marksizmem, który jednak skończył się po konfrontacji poety z realiami "dyktatury proletariatu". W okresie Wielkiej Czystki Mandelsztam znalazł się na celowniku sowieckiego NKWD.* Aresztowano go w nocy z 16 na 17 maja 1934 roku w jego mieszkaniu konfiskując przy okazji część jego listów i notatek. Szczęśliwie, nie zabrano od razu wszystkich rękopisów i kiedy NKWD powróciło do mieszkania Mandelsztamów, znajdowały się one już w bezpiecznym miejscu ukryte przez żonę poety - Nadieżdę.

Powodem aresztowania poety był wiersz napisany w listopadzie 1933 roku. W 16 wersach rozpoczynających się od słów "Żyjemy tu, nie czując pod stopami ziemi..." Mandelsztam pisał o Stalinie: "Cień górala kremlowskiego straszy./ Palce tłuste jak czerwie w grubą pięść układa,/ Słowo mu z ust pudowym ciężarem upada./ Śmieją się karalusze wąsiska/ I cholewa jak słońce rozbłyska".

Na Łubiance Mandelsztam już podczas pierwszego przesłuchania przyznał się do napisania tego wiersza.Poeta po pierwszych dniach w więzieniu próbował popełnić samobójstwo - podciął sobie żyły przemyconą żyletką, ale odratowano go i skazano na trzy lata obozu w Czerdyniu na Uralu. Tam poeta ponownie próbował się zabić skacząc z okna. Po kilku miesiącach zmieniono mu wyrok z pobytu w łagrze na zakaz osiedlania się w większych miastach i pozwolono zamieszkać w Woroneżu. Podobno w sprawie poety interweniował sam Stalin.

* Mandelsztam w Woroneżu czuł jednak, że wyrok na niego został tylko odroczony, próbował się ratować pisząc wiernopoddańczą "Odę do Stalina".* Nadieżda Mandelsztam , która poświęciła się opiece nad spuścizną po mężu, wspominała po latach: "Wielu ludzi radziło mi, żebym ukryła Odę i udawała, że niczego takiego nie było. Nie mogę jednak tego zrobić, bo prawda byłaby wówczas niepełna; podwójność istnienia była faktem naszego czasu, i nikt go nie uniknął".

"Oda" nie zmieniła jednak sytuacji poety. 3 maja 1938 roku Mandelsztam znowu trafił na Łubiankę. Za "agitację antyradziecką" został skazany na 5 lat łagru. W październiku poeta trafił do obozu przejściowego Wtoraja Rieczka pod Władywostokiem. Mandelsztam popadł w depresję, odmawiał jedzenia. Zmarł 27 grudnia, 1938 r., jako przyczynę śmierci podano "paraliż serca i arteriosklerozę". Z relacji współwięźniów wynika, że ciało poety spoczęło we wspólnym grobie ofiar obozu.

Wybór utworów Osipa Mandelsztama " Nieograbiony i nierozgromiony " obejmuje ponad dwieście wierszy, niemal dwadzieścia szkiców literackich oraz fragmenty prozatorskie.Obszerny komentarz tłumacza - Adama Pomorskiego - wprowadza czytelnika w kontekst epoki, w życie i twórczość poety.

Wiersze Mandelsztama to kolejny tom tłumaczeń literatury rosyjskiej Adama Pomorskiego . Wcześniej ukazały się m.in. wiersze Wielimira Chlebnikowa , Anny Achmatowej , a także " Biesy " Fiodora Dostojewskiego .

Tom " Nieograbiony i nierozgromiony " opublikowało Wydawnictwo Naukowe i Literackie Open.

Na wasze komentarze i uwagi czekamy nie tylko tutaj, ale także na naszym profilu na Facebooku: tutaj !