Opowieści świadków historii

W 2007 roku Instytut Pamięci Narodowej wspólnie z Centrum Edukacji Obywatelskiej i Muzeum Powstania Warszawskiego ogłosił program edukacyjny Opowiem ci o wolnej Polsce. Spotkania młodzieży ze świadkami historii, który zaowocował niemal tysiącem zebranych wspomnień, którymi świadkowie historii dzielili się po raz pierwszy, a często także ostatni.

W wydanej publikacji znalazł się wybór najciekawszych z zebranych świadectw.
- Publikacja nie jest podręcznikiem czy kompendium wiedzy o latach 1939-1989. Wartością zebranych relacji jest ich niepowtarzalność dająca możliwość poznania półwiecza dziejów Polski poprzez doświadczenia konkretnych ludzi. Pomimo pewnych niedoskonałości warsztatowych, podstawową zaletą tych świadectw jest przede wszystkim ich autentyczność - napisał we wstępie naczelnik Wydziału Edukacji Historycznej Biura Edukacji Publicznej IPN Andrzej Zawistowski.

Główną część publikacji stanowią fragmenty spisanych wspomnień świadków, uzupełnione fotografiami, plakatami, rysunkami, karykaturami czy fragmentami dokumentów ilustrujących realia opisywanego okresu. Relacje przedstawiają widzianą oczyma świadków rzeczywistość życia od początku II wojny, poprzez okupację, wyzwolenie, rzeczywistość tuż po wojnie i okres komunistyczny, aż po próby zmiany systemu, zwieńczone powstaniem Solidarności i wyborami 4 czerwca 1989 roku.

Każda z relacji poprzedzona jest krótkim wstępem historycznym przedstawiającym zagadnienie w niej przedstawione. Znalazły się wśród nich m.in. opowieści o wysiedleniach, holokauście, działaniach partyzantki, zbrodni katyńskiej, żołnierzach wyklętych, represjach okresu stalinowskiego, małej stabilizacji, pierwszych protestach z lat 1956 i 1970, pielgrzymkach Jana Pawła II, stanie wojennym i obradach Okrągłego Stołu.