Polski Nobel za alfabet myśli

* Anna Wierzbicka , Tomasz Guzik i Tadeusz Marek Krygowski zostali laureatami tegorocznych Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, nazywanych polskimi Noblami. Każde z nich dostanie 200 tys. zł. Ceremonię rozdania nagród zaplanowano na 8 grudnia.*

Jak poinformowała Dominika Wojtysiak z zespołu ds. informacji i promocji fundacji, prof. Anna Wierzbicka z National Australian University (Canbera) otrzymała nagrodę w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych za stworzenie teorii naturalnego metajęzyka semantycznego oraz odkrycie zbioru znaczeń elementarnych wspólnych dla wszystkich języków.

Prof. Anna Wierzbicka oparła swoją teorię na założeniu, że za całą różnorodnością języków i kultur kryje się ograniczony zasób słów prostych i uniwersalnych, określanych mianem alfabetu myśli ludzkich.

- Program badań nad językami świata zainicjowanych przez prof. Annę Wierzbicką i realizowanych przez nią przez 40 lat doprowadził do rozpoznania i opisania owego alfabetu myśli ludzkich i jego inherentnej gramatyki. Oparty na tym zbiorze pojęć elementarnych język (naturalny metajęzyk semantyczny) to mini-język, odwołujący się do najprostszych pojęć, występujących we wszystkich językach jako konkretne wyrazy o tym samym znaczeniu (np. ‘ja’ i ‘ty’, ‘dobry’ i ‘zły’). Składa się on z 63 prostych i uniwersalnych elementów oraz prostej gramatyki, która opisuje zasady ich łączenia. Ponieważ jest to język uniwersalny, może on służyć jako wspólna miara do opisu i porównywania wszystkich języków i kultur - napisano w komunikacie.

Prof. Tomasz Guzik z Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymał nagrodę w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych za wykazanie istotnego znaczenia układu odporności w mechanizmie powstawania nadciśnienia tętniczego. Prof. Guzik wykazał, że nadciśnienie bywa związane z aktywnością komórek odpornościowych - limfocytów T, które na co dzień pomagają naszym organizmom bronić się przed wirusami i bakteriami. Prof. Tadeusz Marek Krygowski z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego został laureatem nagrody w dziedzinie nauk ścisłych za osiągnięcia w zakresie stworzenia metody ilościowego określania aromatyczności związków organicznych. Jego indeks HOMA (Harmonic Oscillator Model of Aromacity) pozwala precyzyjnie określić jaką dana cząsteczka ma aromatyczność, a tym samym, jakie może mieć właściwości fizyczne, chemiczne oraz biologiczne.

Nagrody Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej przyznawane dorocznie za osiągnięcia i odkrycia (z ostatnich czterech lat) stanowiące istotny wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny naszego kraju oraz zapewniające Polsce miejsce w nauce światowej. W tym roku przyznano je po raz 19.

Wśród dotychczasowych laureatów są: prof. Tomasz Dietl, prof. Andrzej Jajszczyk, prof. Wiesław W. Jędrzejczak, prof. Zofia Kielan-Jaworowska, prof. Aleksander Koj, prof. Tomasz Łuczak, prof. Stanisław Konturek, prof. Krzysztof Matyjaszewski, prof. Karol Modzelewski, prof. Karol Myśliwiec, prof. Andrzej Paczkowski, prof. Bohdan Paczyński, prof. Mariusz Z. Ratajczak, prof. Jadwiga Staniszkis , prof. Jan Strelau, prof. Jerzy Szacki, prof. Andrzej Szczeklik , prof. Piotr Sztompka, prof. Andrzej Udalski, prof. Aleksander Wolszczan.