W Krakowie zaprezentowano pierwsze katalogi Berlinki

W prezentacji wzięły udział władze Biblioteki Państwowej w Berlinie oraz Biblioteki Jagiellońskiej (BJ), gdzie od ponad 60 lat jest przechowywana część berlińskich zbiorów, popularnie nazywana Berlinką.

Jest to początek nowego, naukowego opracowania zbiorów, które trafiły do Biblioteki Jagiellońskiej z Berlina (...) tuż po zakończeniu II wojny światowej. Przez kilkadziesiąt lat z niezrozumiałych dla badaczy powodów, tzn. politycznych, zbiory (...) były ukrywane. Od 1979 r. są udostępniane wszystkim zainteresowanym badaczom - powiedział dyrektor BJ, prof. Zdzisław Pietrzyk.

Ze względu na to, że w Krakowie przechowywana jest duża i cenna część zasobów Pruskiej Biblioteki Państwowej obie biblioteki łączą mimo dużego oddalenia szczególne stosunki. W okresie zimnej wojny stosunki te z różnych, dobrze państwu znanych, przyczyn były zakłócone; dzisiaj dyrekcje i pracownicy obu bibliotek mogą utrzymywać kontakty otwarte i wolne od uprzedzeń - powiedział dyrektor Oddziału Rękopisów Biblioteki Państwowej w Berlinie, prof. Eef Overgaauw.

Naukowiec przypomniał, że przełomem dla obu bibliotek było podpisanie w 1997 r. umowy o współpracy.

Pierwszym projektem, który powstał w ramach tej umowy, było sporządzenie katalogu Zbioru Autographa - wyjaśnił prof. Overgaauw. To właśnie z inicjatywy profesora w 2002 r. przystąpiono do drugiego projektu w ramach podjętej współpracy - opracowania katalogu rękopisów starofrancuskich.

Zbiór Autografów jest bardzo cennym zespołem tzw. autografów luźnych - listów, rękopisów literackich, fragmentów dzieł naukowych, wpisów sztambuchowych. Reprezentowani są w tym zbiorze przedstawiciele nauki, kultury, literatury, polityki, dworów królewskich i książęcych wszystkich narodowości europejskich od końca wieku XV do 1939 r. Zbiór tworzy 220 tys. dokumentów (tzw. autografów) autorstwa ok. 18 tys. osób, m.in. Lutra, Schillera, Goethego, Durera, Kleista, Leibniza i Hegla.

Katalog tego zbioru opracowała Helga Doehn z berlińskiej biblioteki przy współpracy pracownic Biblioteki Jagiellońskiej. _**Katalog, który chcemy państwu dzisiaj przekazać, umożliwia wgląd w cztery stulecia rozwoju kultury, życia umysłowego, polityki i nauk głównie na obszarze Niemiec, ale również w całej Europie**_ - powiedziała dyrektor Biblioteki Państwowej w Berlinie, Barbara Schneider-Kempf.

Dodała też, że Zbiór Autografów w byłej Pruskiej Bibliotece Państwowej był powiększany niegdyś o obiekty wyłączane z innych zbiorów bibliotecznych. Na tle tych faktów prezentowany tutaj katalog zbioru Autographa trzeba traktować jako spis brakujących w Berlinie obiektów - oceniła.

Kolekcja rękopisów francuskich, w tzw. zbiorze berlińskim przechowywanym w Krakowie, liczy 235 woluminów pochodzących z okresu od XIII do XIX w. Wśród nich znajdują się ważne zabytki literatury starofrancuskiej. W katalogu ujęto tylko rękopisy starofrancuskie, zarówno przechowywane obecnie w Krakowie, jak i te, które pozostają w zbiorach Muzeum w Berlinie. Skatalogowano w nim w sumie 90 rękopisów średniowiecznych, z czego 27 ze zbiorów Berlinki przechowywanych w Krakowie.

Grupę rękopisów znajdujących się w Berlinie opisał francuski uczony Dominique Stutzmann. Autorem krakowskiej części katalogu jest dr Piotr Tylus z Instytutu Filologii Romańskiej UJ. Katalog w całości wydano w języku francuskim, by był dostępny dla wszystkich romanistów bez względu na ich narodowość.

Berlinka to bezcenna kolekcja dzieł ze zbiorów Biblioteki Pruskiej w Berlinie, która w czasie II wojny światowej została wywieziona przez Niemców na Dolny Śląsk w celu uchronienia jej przed nalotami aliantów na stolicę III Rzeszy.

*Zbiory _Berlinki_ począwszy od 1946 r. przekazywane były do Biblioteki Jagiellońskiej jako centralnej Składnicy Zbiorów Zabezpieczonych. Właścicielem zbiorów jest Skarb Państwa, a Biblioteka Jagiellońska jedynie ich depozytariuszem.*