Wystawa o Sieroszewskim w Muzeum Literatury

Wystawę poświęconą postaci Wacława Sieroszewskiego - pisarza, etnografa, sybiraka, żołnierza Pierwszej Kadrowej, bliskiego przyjaciela Piłsudskiego - otwarto w czwartek w warszawskim Muzeum Literatury. W tym roku przypada 150. rocznica urodzin pisarza.

Na wystawie zgromadzono fotografie, listy, rękopisy, kolejne wydania książek Sieroszewskiego , a także pióro wieczne, które wykonał sam pisarz.

Wacław Sieroszewski urodził się 24 sierpnia 1858 r. w Wólce Kozłowskiej niedaleko Tłuszcza pod Warszawą, w rodzinie o tradycjach patriotycznych. "W przekazach rodzinnych zachowało się wspomnienie, jak malutki Wacuś wyobrażał sobie swoją przyszłość, opierając się na rodzinnych wzorcach zresztą. Miał mawiać: „Jak dorosnę, to najpierw będę furmanem, potem skończę studia, potem będę siedział w Cytadeli, potem pojadę na zesłanie, a potem się ożenię. Wiele z tych planów spełniło się, niestety” - mówił na wernisażu wystawy wnuk Wacława, Andrzej Sieroszewski. W sumie w wernisażu uczestniczyło 15 członków rodziny pisarza.

Edukację formalną Sieroszewski zakończył bardzo szybko - w piątej klasie gimnazjum wydalono go z wilczym biletem ze szkoły za odmowę mówienia po rosyjsku. Całą swoją wiedzę Sieroszewski zawdzięczał wyłącznie sobie - był samoukiem. Po wydaleniu ze szkół praktykował jako terminator ślusarski, uczył się w kolejowej szkole technicznej; związany był z ruchem socjalistycznym, zakładał kółka i kasy oporu wśród robotników. Został aresztowany w 1878 r. i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, podobnie jak wcześniej jego ojciec. Za stawianie oporu w czasie buntu więźniów w 1879 r. skazany został na zesłanie na Syberię.

W Wierchojańsku, gdzie Sieroszewski znalazł się w 1880 roku, imał się różnych zarobkowych zajęć: był ślusarzem, kowalem, jubilerem, rolnikiem, drwalem. Związał się z młodą Jakutką nazywaną Annuszką, która zmarła na gruźlicę zostawiając mu córkę - Marię. Na początku lat 80. Sieroszewski zaczął pisać opowiadania gęsim piórem i własnej roboty atramentem. Utwory te przewiózł, zaszyte w kożuchu, jeden z zesłańców wracających po odbytym wyroku do Warszawy. Ukazały się w "Głosie" pod pseudonimem Wacław Sirko.

Po kilkunastu latach Sieroszewski zdobył status mieszkańca Irkucka, co pozwoliło zająć się na serio pisaniem. W 1896 roku wydał w Petersburgu, po rosyjsku, fundamentalną pracę etnograficzną o Jakutach pt. Dwanaście lat w kraju Jakutów, najobszerniejszą po dzień dzisiejszy pracę o tym ludzie, zawierającą jedne z pierwszych relacji o działalności tamtejszych szamanów. Dzięki poparciu rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, w 1898 r. Sieroszewski uzyskał prawo do przebywania na terytorium Królestwa Polskiego. Przed powrotem do kraju, w Petersburgu, pisarz zaprzyjaźnił się z Józefem Piłsudskim.

W Polsce powitano go jako utalentowanego pisarza. „Gwiazda wschodzi” - tak pisała o nim Eliza Orzeszkowa na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”.

W 1895 r. odbył się ślub Sieroszewskiego ze Stefanią Mianowską, wkrótce potem pisarz znalazł się znów w X Pawilonie Cytadeli za udział w nielegalnej manifestacji pod odsłanianym pomnikiem Mickiewicza. Został wykupiony, ale ponieważ groziło mu odesłanie do Irkucka, Sieroszewski udał się na Daleki Wschód z ekspedycją naukową, w której uczestniczył także Bronisław Piłsudski. Razem badali lud Ajnów.

Powrócił do Europy w 1905 roku i zamieszkał z rodziną w Paryżu. Jego żona studiowała na Sorbonie, a Sieroszewski zaangażował się w działalność paryskiego oddziału Związku Strzeleckiego. Jako 56-letni człowiek Sieroszewski wstąpił do Pierwszej Brygady Legionów, walczył jako kawalerzysta 1. Pułku Ułanów Władysława Beliny-Prażmowskiego. Potem został skierowany do pracy w Polskiej Organizacji Wojskowej i Centralnym Komitecie Narodowym. W listopadzie 1918 r., jeszcze przed przyjazdem Piłsudskiego z Magdeburga, Sieroszewski był ministrem propagandy w kilkudniowym Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego.

* Sieroszewski , obecnie nieco zapomniany jako pisarz, szczyt popularności przeżywał w dwudziestoleciu międzywojennym.* Napisał wiele powieści opisujących życie na Dalekim Wschodzie jak Miłość samuraja, Beniowski, Ocean, Ucieczka. Był prezesem utworzonej w 1933 roku Polskiej Akademii Literatury, działał w PEN-clubie. Zmarł tuż przed zakończeniem II wojny światowej - 20 kwietnia 1945 roku.

Wystawa w Muzeum Literatury czynna będzie do końca roku.