15 słynnych filmów, których nie podejrzewałeś o to, że są ekranizacjami książek

Czy zdawaliście sobie sprawę, że kultowy „Rambo” powstał na podstawie powieści Davida Morrella ? Czy wiedzieliście, że „Psychoza” , arcydzieło Alfreda Hitchcocka , również ma swój książkowy pierwowzór?
Prawdopodobnie nie. I trudno się dziwić, gdyż przykłady kultowych, wybitnych i powszechnie znanych filmów, które powstały na podstawie książek, o których mało kto słyszał, a jeszcze rzadziej czytał, można by mnożyć bez końca.
Na kolejnych stronach prezentujemy subiektywny wybór takich właśnie przykładów – oto 15 słynnych filmów, których najprawdopodobniej nigdy nie podejrzewałeś o to, że powstały na podstawie powieści lub opowiadania. Ilu z was jeszcze przed obejrzeniem filmów z naszego zestawienia miało za sobą lekturę książkowych pierwowzorów? Szczere odpowiedzi mile widziane.

Książkowy pierwowzór: „Pierwsza krew” Davida Morrella (1972)
Książka jednego z najlepszych współczesnych autorów powieści sensacyjnych, w której wykreował postać komandosa Johna Rambo - wspaniałego wojownika, weterana z Wietnamu, który po wielu niebezpiecznych misjach bojowych wraca do Ameryki, ale wojenne przeżycia odciskają trwałe piętno na jego psychice.
Dodatkowo społeczeństwo przyjmuje go albo z obojętnością, albo wręcz z wrogością. W małym miasteczku w Kentucky John Rambo ponownie musi robić, to czego nauczył się w Wietnamie - walczyć i zabijać. Tym razem staje do pojedynku z policją całego stanu…

Książkowy pierwowzór: „Nothing Lasts Forever” Rodericka Thorpa (1979)
Powieść Thorpa uchodzi za najbardziej błyskotliwy thriller w dorobku tego autora. Debiutował w 1961 roku, a sławę zawdzięcza powieści „Detektyw”, którą pisał, gdy sam pracował jako prywatny detektyw. „Nothing Lasts Forever” to kontynuacja „Detektywa”.
Według powieści nakręcono słynny film sensacyjny z Bruce’em Willisem . Główny bohater „Szklanej pułapki” , John McClane, ma wpaść na przyjęcie organizowane w Nakatomi Plaza, biurowcu, w którym mieści się siedziba firmy jego żony. Niestety, na przyjęciu obecni są także terroryści, którzy nie mają przyjaznych zamiarów...

Książkowy pierwowzór: „Milczenie owiec” Thomasa Harrisa (1988)
Słynna powieść amerykańskiego twórcy thrillerów psychologicznych, kontynuacja wydanego w 1981 roku „Czerwonego smoka” .
W Stanach Zjednoczonych ma miejsce seria morderstw dokonywanych z niezwykłym okrucieństwem. Prowadząca śledztwo początkująca funkcjonariuszka FBI, Clarice Starling, musi uciec się do pomocy zbrodniarza o wybitnej inteligencji, doktora Hannibala Lectera.
Thomas Harris tworzy powieści uznane za klasykę i wzorce gatunku. Nikt dotąd z taką wnikliwością nie przedstawiał psychiki odrażającego mordercy, nie pozbawiając go miana istoty ludzkiej.

Książkowy pierwowzór: „Psychoza” Roberta Blocha (1959)
Trzymająca w napięciu książka i jej zaskakujące zakończenie zafascynowały największego mistrza horroru - Alfreda Hitchcocka . W 1960 roku powstała legendarna ekranizacja powieści z Anthonym Perkinsem i Janet Leigh w rolach głównych. Obraz natychmiast zaliczono do najwybitniejszych, klasycznych filmów grozy.
Marion zatrzymuje się w przydrożnym motelu. Prowadzi go uprzejmy chłopak, Norman Bates, na pierwszy rzut oka sprawiający jednak wrażenie bycia pod nieco zbyt przemożnym wpływem matki. Marion nie zdaje sobie sprawy jak ponurą tajemnicę skrywa motel i jego właściciel. Wkrótce jej tropem ruszy detektyw wynajęty przez pracodawcę, a także jej kochanek i siostra, zaniepokojeni jej niespodziewanym zniknięciem...

Książkowy pierwowzór: „Shrek!” Williama Steiga (1990)
Mało kto zdaje sobie sprawę, że również „Shrek” miał swój książkowy pierwowzór. Co ciekawe, liczącą zaledwie 32 strony ilustrowaną książeczkę dla dzieci zekranizowano 11 lat od jej pierwszej publikacji.
Jego matka była szkaradna i szkaradny był jego ojciec, ale Shrek był szkaradniejszy niż oboje razem wzięci. Nim nauczył się chodzić, pluł już żywym ogniem na sto metrów i potrafił puszczać dym z uszu. Samym spojrzeniem zmuszał do posłuchu bagienne gady, a jeśli znalazł się wąż dość głupi, by go ukąsić, natychmiast dostawał konwulsji i padał trupem.
Któregoś dnia jego rodzice doszli do wniosku, że czas najwyższy, by ich kochane maleństwo wyruszyło w świat, aby odcisnąć na nim swoje niszczycielskie piętno, i nie zwlekając, wykopali go z domu…

Książkowy pierwowzór: „Przypomnimy to panu hurtowo” Philipa K. Dicka (1966)
„Przypomnimy to panu hurtowo” (ang. We Can Remember It For You Wholesale) to kultowe opowiadanie amerykańskiego pisarza Philipa K. Dicka, które już dwukrotnie zostało przeniesione na duży ekran. Pierwsza ekranizacja również uchodzi dzisiaj za dzieło kultowe, choć nie jest to zbyt wierna adaptacja, a drugą bez wątpienia zaliczyć można do najbardziej oczekiwanych premier kinowych tego roku.
W 1990 roku film na podstawie opowiadania Dicka wyreżyserował Paul Verhoevena, a w rolach głównych wystąpili Arnold Schwarzenegger i Sharon Stone. Z kolei 31 sierpnia tego roku odbędzie się premiera remake’u „Pamięci absolutnej”. Megaprodukcję reżyseruje Len Wiseman, a na ekranie zobaczymy m.in. Colina Farrella, Kate Beckinsale i Jassikę Biel.
Opowiadanie Dicka ukazało się po raz pierwszy na łamach „The Magazine of Fantasy & Science Fiction” w kwietniu 1966 roku.

Książkowy pierwowzór: „Szczęki” Petera Benchleya (1974)
Sensacyjna powieść, która w USA utrzymywała się na liście bestsellerów przez ponad 40 tygodni. Wśród mieszkańców małego miasteczka Amity wybucha panika: w przybrzeżnych wodach pojawił się ogromny, biały rekin ludojad, niosący okrutną śmierć. Rekin stanowi zagrożenie nie tylko dla życia - może także zrujnować wielu obywateli Amity, którzy prosperują dzięki turystom.
Chciwość sprawia, że ludzie uznawani dotąd za porządnych, zaczynają odsłaniać swoje prawdziwe twarze; gotowi są minimalizować niebezpieczeństwo, byle tylko uchronić własne interesy. A czas płynie nieubłagalnie - ludojad pożera kolejne ofiary. Policjant Martin Brody, wspomagany przez dwóch straceńców, decyduje się wreszcie na rozstrzygające starcie z przerażającym monstrum...

Książkowy pierwowzór: „Drive” Jamesa Sallisa (2005)
Powieść kryminalna noir, na podstawie której powstał kultowy już film pod tym samym tytułem z niezapomnianą rolą Ryana Goslinga, nagrodzony licznymi nagrodami, m.in. za najlepszą reżyserię na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2011. „Siedzę za kółkiem. To wszystko co robię” – mówi bezimienny Kierowca, bohater powieści, którego nazwiska nigdy nie poznamy.
Jest tym, kim jest – kierowcą. Nikim więcej. Nikim mniej. Prowadzi podwójne życie: w dzień jako kaskader w branży filmowej, nocami jako szofer gangsterów okradających kantory i lombardy w Kalifornii i Arizonie.
Kiedy jeden ze skoków kończy się niezgodnie z planem, do motelu w Phoenix, gdzie Kierowca zaszył się ze wspólniczką i ćwierć milionem dolarów, wpadają płatni zabójcy nasłani przez ludzi, którzy zlecili napad. W starciu z Kierowcą nie mają jednak szans. Mężczyzna kontaktuje się z ich mocodawcą, proponując prosty układ: zwróci cały łup w zamian za pozostawienie go w spokoju. Niestety, nie będzie dane mu go zaznać...

Książkowy pierwowzór: „Dziecko Rosemary” Iry Levina (1967)
Niesamowita, diaboliczna historia sfilmowana przez Romana Polańskiego w filmie z udziałem Mii Farrow i Johna Cassavetesa.
Młodzi małżonkowie, Rosemary i Guy Woodhose, są zachwyceni myślą o zamieszkaniu w starym domu eleganckiej nowojorskiej dzielnicy. Nie zważają na podejrzaną reputację jego lokatorów. Plotka głosi, że ci zajmują się magią i czarami. Rosemary i Guy nie przywiązują wielkiej wagi do tych pogłosek.
Myślą jedynie o radościach, jakie przyniesie życie w nowym, dużym mieszkaniu z dzieckiem, które wkrótce się narodzi. Ich nowi sąsiedzi, Roman i Minnie Castevet, są tacy czarujący, tacy uprzejmi. Pewnego dnia, gdy Rosemary pilnuje prania w piwnicy, do pomieszczenia wchodzi kobieta w jej wieku…

Książkowy pierwowzór: „Podziemny krąg” Chucka Palahniuka (1996)
Zarówno debiutancka powieść Palahniuka, jak i ekranizacja w reżyserii Davida Finchera to dzieła kultowe nie tylko zdaniem miłośników kultury popularnej. Być czy mieć? Pogoń za następnym meblem z Ikei czy kolejny dzień w pracy wypełniony rutynowymi zajęciami przybliża nas do celu? A odwrotnie, czy tracąc wszystko materialne w zamian zyskamy to duchowe?
Świat się zdegenerował. Przestały w nim obowiązywać jakiekolwiek sensowne wartości. Najlepszym sposobem zmiany sytuacji jest zastąpienie niedoskonałego porządku chaosem. Destrukcji i zniszczeniu musi zostać poddane wszystko, co jeszcze się liczy: przyjaźń, piękno, szacunek dla ludzi i ich pracy. Dlatego w każdym większym mieście powstają kluby walki, dlatego najbardziej okaleczeni wychodzą z walki mężczyźni o urodzie Adonisa, dlatego najzacieklej walczy się z najbliższymi, dlatego kluby walki stają się organizacjami terrorystycznymi.

Książkowy pierwowzór: „Requiem dla snu” Huberta Selby’ego Jr. (1978)
„Requiem dla snu” to magnetyczna opowieść o życiu na krawędzi. Trójka młodych Amerykanów, chcąc urzeczywistnić swoje marzenia, wpada na niebezpieczny pomysł handlu narkotykami. Szybko wzbogacają się, ale ich życiem zaczyna rządzić heroina. W tym samym czasie matka jednego z nich, pragnąc za wszelką cenę wystąpić w telewizyjnym show, uzależnia się od tabletek odchudzających.
Hubert Selby Jr, urodzony na Brooklynie mistrz amerykańskiej literatury undergroundowej, opisuje świat, który dobrze zna, używając języka podsłuchanego na ulicy, własnych reguł pisowni i interpunkcji.
W 2000 roku “Requiem dla snu” na duży ekran przeniósł Darren Aronofsky. Film zdobył dwadzieścia nagród. Doceniony został także Hubert Selby współpracujący z reżyserem przy pisaniu scenariusza.

Książkowy pierwowzór: „Ring” Kōjiego Suzukiego (1991)
Powieść szybko stała się lekturą kultową w Japonii, a dzięki dwóm ekranizacjom (japońskiej i amerykańskiej), jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych ikon popkultury początku XXI wieku. „Ring” to powieść grozy, jednak czytelnik nie odnajdzie w niej krwawych scen.
Źródłem wszystkich nieszczęśliwych przypadków, jakie przytrafiają się bohaterom, jest fatalna kaseta wideo, będąca nośnikiem klątwy, spadającej na każdego w siedem dni po jej obejrzeniu. Nieszczęśnik umiera w strasznych okolicznościach. Aby uwolnić się od przekleństwa, należy skopiować kasetę i pokazać ją innej osobie.

Książkowy pierwowzór: „Mechaniczna pomarańcza” Anthony’ego Burgessa (1962)
Miasto nie może sobie poradzić z bandami mordujących i gwałcących wyrostków. Ale prawdziwa makabra zaczyna się, gdy sąd i policja biorą stronę bandytów i zapewniają im bezkarność. Poznaliśmy to na własnej skórze. Kiedy skóra nam cierpnie przy wyczynach 15-letniego Alexa i jego młodocianych zwyrodnialców, zadajemy sobie pytanie: czy to jest realne? Chociaż cenzura przez wiele lat prowadziła wojnę z „Mechaniczną pomarańczą”, do jej sławy przyczynił się kultowy film Stanleya Kubricka. Anthony Burgess stworzył dla tej powieści osobny język. Nie to jest w „Mechanicznej pomarańczy” najokropniejsze, co jej bohaterowie wyczyniają, lecz to, co się przy tym dzieje w ich tylko pozornie ludzkiej świadomości.

Książkowy pierwowzór: „Jądro ciemności” Josepha Conrada (1899)
Wyreżyserowany przez Francisa Forda Coppolę „Czas apokalipsy” inspirowany jest słynnym opowiadaniem Josepha Conrada. Nie zmienia to faktu, że większość fanów obejrzało film bez uprzedniej lektury „Jądra ciemności”.
Podróż do placówki przedsiębiorstwa handlującego między innymi kością słoniową okazuje się wędrówką do tytułowego „jądra ciemności”, w otchłań własnej podświadomości i do granic zrozumienia. Wieńczące ją spotkanie z przerażającym i fascynującym Kurtzem, którego Marlow ma sprowadzić z powrotem do cywilizowanego świata, dokonuje ostatecznego przewartościowania jego myślenia.
Niepokojąco aktualnie brzmią dziś pytania stawiane przez Conrada - o prawo do przemocy w imię cywilizacji, o genezę zła, o tożsamość człowieka i obecność Innego w każdym z nas, a także o to, czy pewne doświadczenia są w ogóle wyrażalne. Być może dlatego dzieło to zainspirowało wielu dwudziestowiecznych pisarzy, a jego ekranowych adaptacji dokonali Werner Herzog i Francis Ford Coppola.

Książkowy pierwowzór: „Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?” Philipa K. Dicka (1968)
Kolejny kultowy film w zestawieniu, który powstał na podstawie prozy Philipa K. Dicka. Gdyby sporządzić ranking twórców, po których pomysły hollywoodzcy scenarzyści sięgają najczęściej, Dick bez wątpienia znalazłby się w czołówce.
Przełom wieku XX i XXI. Na wyniszczonej Ziemi pozostały tylko niedobitki populacji ludzkiej. Żywe zwierzę jest cenne jak dzieło sztuki. Policjant Rick Deckard dostaje zadanie zlikwidowania grupy zbuntowanych androidów typów Nexus-6. Ich moduły mózgowe mają dwa tryliony składowych i są w stanie dokonać wyboru spośród dziesięciu milionów możliwości działania. Ale najważniejsze, że roboty mają również wolę życia i przetrwania.

Na koniec, jako bonus do 15 znanych filmów nakręconych na podstawie książek, dorzucamy jeszcze jeden serial. Mało kto bowiem zdaje sobie sprawę, że ekranizacją powieści jest także serial „Czterej pancerni i pies”. Książka Janusza Przymanowskiego, na której opiera się telewizyjna produkcja to monumentalna, prawie 800-stronicowa powieść wojenna przeznaczona przede wszystkim dla młodzieży.
Akcja powieści osnuta jest na historycznych motywach z dziejów II wojny światowej i działań bojowych LWP. Poprzez pryzmat załogi czołgu nr 102 "Rudy" (T-34) autor ukazuje szlak bojowy I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte.
Historia załogi czołgu i psa Szarika biła rekordy popularności od momentu pojawienia się na ekranach. Na niemal każdym podwórku dzieci bawiły się w "pancernych", imię Szarik nadawano zarówno owczarkom niemieckim, jak i ratlerkom, a dziewczynki nosiły warkocze a la Marusia.
_****Oprac. Grzegorz Wysocki_**Oprac. Grzegorz Wysocki**