20 najlepszych książek 2012 roku - obcojęzyczna literatura piękna

O których powieściach i zbiorach opowiadań mówiono i pisano w 2012 roku najczęściej? Którymi zajmowano się mniej, choć zdecydowanie zasłużyły sobie na większy rozgłos? Które z wydanych w tym roku książek były najciekawsze, a które najpopularniejsze? Spośród tysięcy tegorocznych premier dziennikarze Wirtualnej Polski wybrali 20 zasługujących na największą uwagę. 20 tytułów, które sprowokowały nas do najbardziej burzliwych dyskusji. 20 tytułów, które najbardziej nas poruszyły. Od literatury popularnej do książek niesłusznie przegapionych przez krytyków i czytelników. Od powieści poważnych do rozbrajająco zabawnych. W zestawieniu uwzględniamy także tytuły oryginalnie wydane czasami na długo przed 2012, lecz spolszczone dopiero w tym roku.
Polecamy także nasze obszerne zestawienia najlepszych książek 2012 roku w kategoriach: literatura polska oraz literatura faktu (reportaż, biografie, eseje, książki historyczne, popularnonaukowe i inne) .
Czytaj także: Czytaj też: Co będziemy czytać w 2013 roku? 25 najważniejszych premier roku!

"Kolejny wspaniały tom opowiadań Alice Munro, jednej z najwybitniejszych współczesnych pisarek, od lat wymienianych wśród faworytów do Nobla. Proza chirurgicznie precyzyjna, bezlitosna i poruszająca. Kanadyjska autorka w mistrzowski, absolutnie bezkonkurencyjny sposób opisuje codzienne ludzkie (przede wszystkim kobiece) dramaty. Niewiele lepszych książek ukazało się po polsku w tym roku, więc litania pochwał jak najbardziej w tym wypadku uzasadniona" - pisze Grzegorz Wysocki (WP.PL).
"Munro umie pisać o posadzce w sklepie, chińskich figurkach i kwadratowych kanapkach z serem. Pisarka nie musi stosować skrajności, by uczynić swoją prozę jakkolwiek ciekawszą. Mam zresztą wrażenie, że byłaby w stanie napisać opowiadanie o dowolnie wybranym dniu dowolnie wybranego człowieka" - dodaje Agata Gadzinowska (WP.PL).
Rose pochodzi z biedniejszej części Ontario. Mieszka z ojcem i macochą Flo w domu na tyłach należącego do rodziny sklepu meblowego. Jako dziecko z niechęcią i strachem obserwuje życie mieszkańców swojego miasta. Potem ucieka, by zacząć studia w Toronto, wyjść za mąż i podjąć pracę zawodową.

Tomasz Pstrągowski (WP.PL) zgadza się, że można mieć wobec tej powieści różne zarzuty, ale jednocześnie "nie sposób odmówić "Trafnemu wyborowi" przewrotnego uroku. To książka, którą czyta się jednym tchem. Świetnie przemyślana i skomponowana. I choć to wciąż zwykła poprozrywka, to poprozrywka najwyższych lotów".
Barry nie żyje. Ta niespodziewana śmierć pogrąża Pagford w chaosie. Na jaw wychodzą tajemnice mieszkańców. Urocze miasteczko z brukowanym rynkiem i wiekowym opactwem już nigdy nie będzie takie jak dotąd.
"J. K. Rowling udowadnia "Trafnym wyborem", że sukces "Harry'ego Pottera" nie był wypadkiem przy pracy, jednorazowym, niewytłumaczalnym błyskiem geniuszu. To powieść kipiąca emocjami, wciągająca, dla wrażliwszych czytelników pewnie nawet nieco traumatyczna. Warto więc wybaczyć jej uproszczenia i łatwość z jaką przerysowuje postacie negatywne. Wszak czyni to w słusznej sprawie i w pięknym stylu" - podsumowuje Pstrągowski.

Również nagrodzone Bookerem "Poczucie kresu", kolejna mądra i pięknie napisana eseistyczna proza Barnesa, została wymieniona wśród najlepszych książek roku przez dwóch recenzentów WP.PL: Grzegorza Wysockiego i Marcina Mroziuka.
"Mimo niewielkich rozmiarów autor porusza w powieści wiele ważnych egzystencjalnych kwestii, każąc swemu bohaterowi zmierzyć się z tajemnicą sprzed lat. W dodatku Barnes pisze w tak wciągający sposób, że od lektury naprawdę trudno się oderwać, nawet kiedy akcja toczy się w dość powolnym tempie" - uzasadnia swój wybór Mroziuk.
Anthony Webster, sześćdziesięciolatek, przyjaźnił się w młodości z niezwykle inteligentnym Adrianem. Poróżniła ich kobieta. Po latach Anthony otrzymuje nieoczekiwany spadek, odkrywając sekret, który na zawsze zmąci mu dobre samopoczucie... Jeden z najwybitniejszych współczesnych brytyjskich pisarzy jak nikt potrafi zestawiać intrygującą fabułę, fakty, fikcję i refleksje dotyczące kwestii najważniejszych. Tym razem, opowiadając o pewnej tajemnicy, snuje rozważania o istocie przyjaźni, miłości, wyrzutach sumienia i sensie samobójstwa.

Liczącą ponad 800 stron powieść Simmonsa wśród najważniejszych książek roku wymienia Wojciech Sosnowski oraz Agnieszka Chojnowska.
"Drood jest powieścią, która porywa fabułą, zachwyca starannością opisów przedstawionego świata, zaprasza czytelników do śledzenia literackich i kulturowych nawiązań, ale przede wszystkim przeraża. Tylko autor dysponujący tak wielką stylistyczną sprawnością jak Dan Simmons mógł dokonać podobnej sztuki. [...] W poszukiwaniu odpowiedzi i rozwiązań "Drooda" po prostu się pochłania - tym zachłanniej, im więcej pojawia się kolejnych znaków zapytania. A i tak zakończenie pozostawia w zaskoczeniu, niepewności i zachwycie" - pisze Chojnowska (WP.PL).
9 czerwca 1865 roku Charles Dickens jadąc pociągiem do Londynu w towarzystwie swojej potajemnej kochanki, przeżył katastrofę kolejową, która na zawsze zmieniła jego życie. Czy po tym wypadku zaczął prowadzić mroczne podwójne życie? Podobnie jak w Terrorze, Dan Simmons w sposób nienaganny sięga po prawdziwą historię, by na jej bazie snuć fantastycznie wciągającą i budzącą grozę opowieść. Mrożący krew w żyłach, niedający się zapomnieć i absolutnie oryginalny - "Drood" to Dan Simmons w szczytowej formie.

"Znakomita powieść, w której wszystko jest przemyślane w najdrobniejszych szczegółach - zarówno sama konstrukcja fabuły, jak i wizerunek psychologiczny postaci czy nakreślony w tle obraz przemian społeczno-obyczajowych w XX wiecznej Anglii. Alan Hollinghurst po raz kolejny udowadnia, że zasługuje nie tylko na miano pisarza gejowskiego, ale i wybitnego" - uzasadnia swój wybór Marcin Mroziuk (WP.PL).
"Obce dziecko" to ostatnia powieść Hollinghursta, jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy angielskich. Rzecz dzieje się w latach 1913-2008. Autor po mistrzowsku opisał zmieniający się w ciągu stulecia sposób odczuwania świata, a jednocześnie, na przykładzie dwóch rodzin, Valance'ów i Sawle'ów, pokazał, ze w ludzkiej pamięci zawsze udaje się przechowa coś paradoksalnie niezmiennego.

Philip Roth to być może najwybitniejszy współczesny pisarz amerykański, a także jeden z największych żyjących prozaików na świecie. Niedawna wiadomość, że autor "Kompleksu Portnoya" nie zamierza pisać już kolejnych powieści i przechodzi na (trzeba przyznać, że zasłużoną) emeryturę to z kolei jedna ze smutniejszych wieści roku. Tym bardziej zachęcam do sięgnięcia po "Nemezis", jednej z niewielkich objętościowo, ale wielkich jakościowo powieści Rotha. (Grzegorz Wysocki)
W "morderczym upale tropikalnego Newark" szerzy się złowroga epidemia - przebywającym w mieście dzieciom grozi paraliż, kalectwo, a nawet śmierć. Oto zaskakujący temat nowej powieści Rotha: epidemia polio w środku wojennego lata 1944 roku.
Centralną postacią jest opiekun szkolnego boiska, Bucky Cantor, oddany swoim obowiązkom, a jednocześnie niemogący pogodzić się z tym, że słaby wzrok wykluczył go z udziału w wojnie. Analizując wewnętrzne rozterki Bucky'ego, Roth przedstawia całą gamę emocji, jakie może wywołać taka zaraza: strach, wściekłość, cierpienie i ból.

"Ze zbiorami opowiadań zawsze jest tak, że są lepsze i gorsze. Że są takie, które rozciągnęlibyśmy na cały tomik, albo takie, które wymazalibyśmy gumką. W "Nagle pukanie do drzwi" też mam takie, które chciałabym sobie przepisać na ścianę i czytać codziennie po przebudzeniu [...]" - pisze Marta Pilarska (WP.PL).
Jego bohaterowie, mimo usilnych starań, specjalizują się w życiowych błędach, co skutkuje ponadprzeciętnie dużą liczbą rozstań, rozwodów, rozbitych rodzin i porażek zawodowych. Rubiego, na przykład, prześladują postaci z jego własnych kłamstw, a pewną młodą dziewczynę odwiedzają byli adoratorzy, którzy popełnili samobójstwo. Ruben przesiaduje w kawiarni i rozmawia z nieznajomymi, za każdym razem udając kogoś innego, a płatny morderca dostępuje reinkarnacji w postaci pluszowego misia.
Obcowanie z bohaterami Kereta to spacer po zwariowanym świecie ludzkich wyborów, z których żaden nie jest słuszny. Nawet u Boga nie ma co szukać pomocy - ten bowiem tkwi na wózku inwalidzkim. Od pogrążenia się w rozpaczy ratuje tylko czarny, jadowicie inteligentny humor autora i solidna dawka autoironii.

Spośród recenzentów Wirtualnej Polski ponad 1000-stronicową powieść Stephensona wśród najważniejszych książek roku wymienili Wojciech Sosnowski oraz Agnieszka Chojnowska.
Chojnowska uważa, że obok miłośników Stephensona na tę wyśmienitą powieść uwagę powinni zwrócić przede wszystkim fani "inteligentnej, nieszablonowej, wielopoziomowej intrygi, wciągającej akcji i ciekawie naszkicowanych postaci. A zarazem osoby, których nie przeraża bardziej rozbudowana narracja i wgląd w życie wewnętrzne postaci. Takie, które obok akcji szukają w literaturze sensacyjnej mitycznego czegoś więcej".
Richard Forthrast, czarna owca klanu farmerów z Iowa, dawny uciekinier przed poborem do Kanady oraz przemytnik marihuany, zgromadził w ciągu lat niewielką fortunę, a potem powiększył ją tysiąckrotnie, tworząc T'Rain, rozległą grę sieciową wartą wiele miliardów dolarów. T'Rain ma miliony zagorzałych fanów na całym świecie, ale grupka pomysłowych azjatyckich hakerów stworzyła Reamde - wirusa, który koduje pliki wszystkich graczy, by następnie zażądać okupu za ich zwrot...

Zdaniem Grzegorza Wysockiego (WP.PL) jedna z najlepszych obcojęzycznych powieści wydanych u nas w tym roku. Gdzie i kiedy toczy się akcja powieści togijskiego autora? Tego dokładnie nie wiadomo - prawdopodobnie w jakimś afrykańskim kraju przypominającym Rwandę czy Sudan. Z pewnością zaś dziesięć lat po bratobójczej walce.
Gdzieś na linii demarkacyjnej oddzielającej życie od śmierci, dobro od zła. Duchy przeszłości nawiedzające świat żywych nie pozwalają zapomnieć o wojennej traumie. Powracający po latach nie mogą odnaleźć się w świecie, w którym kiedyś przeżywali chwile uniesień. Wszystko uległo zmianie i wszystko jest w przebudowie. Nie ma tu już miejsca na gorycz i ból. Obowiązuje ideologia pojednania. Kraj stał się terenem nowych eksploracji i ekonomicznych podbojów. W tej scenerii narrator powieści próbuje odnaleźć dawnych przyjaciół z trupy teatralnej. Było ich trzech, a zostało...
W poetyckiej, wizyjnej powieści Efoui stawia pytania o sens i możliwość życia w świecie, w którym doszło do bankructwa wszelkich wartości. Gdzie szukać ratunku, ukojenia, nadziei? W zapomnieniu? W pokusie odwetu? A może w cynizmie i pełnym sarkazmu dystansie wobec innych...

"To nie jest powieść na jeden wieczór. Błędne są wszelkie porównania do "Przeminęło z wiatrem" i innych romansów z historią w tle. Tę powieść należy czytać powoli. Odkładać na półkę. Przetrawić, przemyśleć, w przerwie przeczytać inną książkę. A potem wrócić. [...] Losy rodzin poznajemy na przemian wsłuchując się w wewnętrzne monologi Daryny i projekcje Adriana. Historię tworzą także dynamiczne wspomnienia ich bliskich. Nie zawsze łatwe w odbiorze, dające do myślenia, trudne w jednoznacznej ocenie" - pisze Zofia Taterek, recenzentka WP.PL.
Zabużko zabiera nas w podróż w czasie i przestrzeni - od wschodu Ukrainy po Galicję, od międzywojnia aż do współczesności. "Na koniec trzeba wspomnieć, iż już od paru lat krytycy i dziennikarze coraz śmielej wymieniają Zabużko w gronie kandydatów w wyścigu po literackiego Nobla. Jeśli ktokolwiek jeszcze powątpiewa w szanse ukraińskiej pisarki - polecam "Muzeum"..." - podsumowuje Tatarek.

Długie i gorące lato 1970 roku spędza we włoskim zamku kilkoro młodych ludzi. To czas rewolucji seksualnej - dziewczyny zachowują się jak chłopcy, chłopcy nie przestają zachowywać się jak chłopcy, a Keith Nearing, dwudziestoletni student literatury, usiłuje wykorzystać feminizm i wyzwalanie się kobiet do własnych celów.
Martin Amis (ur. 1949) uważany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy brytyjskich. Nakładem "Czytelnika" ukazały się powieści "Forsa", "Pola Londynu", "Informacja", "Dom Schadzek" oraz autobiograficzne "Doświadczenie".

Zdaniem Grzegorza Wysockiego (WP.PL) - jedna z najlepszych obcojęzycznych powieści wydanych w tym roku w Polsce. Książka, niestety, raczej przegapiona przez większość krytyki i czytelników.
Nuri, pogrążony w smutku po śmierci matki, wraz z ojcem wyjeżdża na wakacje do hotelu w Aleksandrii. Poznają tam Monę - młodą kobietę. Nuri się w niej zakochuje, a jego ojciec się z nią żeni. Szczęście ojca i macochy nie daje Nuriemu spokoju do tego stopnia, że chciałby, by ojciec zniknął. Niedługo pożałuje swoich myśli - jego ojciec, dysydent żyjący na emigracji, zniknie. Pomimo poszukiwań nie można wpaść na jego ślad. Mona rozpacza, Nuri pogrąża się w bezkresnym smutku. W zasadzie wiedzą tylko, że ojciec został porwany.
Napisana z niezwykłą wrażliwością proza opowiada, co się dzieje z bliskimi osoby, która znika.

Ojciec to poruszająca "mała historia" pewnego czasu i zwykłych ludzi, którzy ten czas przeżyli. Ta niezwykła książka, różniąca się od wszystkiego, co Jergović napisał do tej pory, mówi o narodowych i prywatnych zdradach, o bliskości, murze, który powstaje pomiędzy ojcem a synem, o wybaczeniu i o tym, co niewybaczalne. "Ojciec" przypomina zabieg chirurgiczny, który autor przeprowadza sam na sobie. Bez znieczulenia.
To opowieść o pradziadku, babce, ojcu, synu i Sarajewie, o rodzinnej i narodowej winie, osobistej odpowiedzialności i przeszłości, której nie można nie wpuścić do domu, jak "obwoźnych sprzedawców czarodziejskich mikserów i preparatów przeciw starzeniu".

Zdaniem naszej recenzentki "T" Pielewina to jedna z najlepszych współczesnych rosyjskich powieści. "Apokaliptyczne wizje i poszukiwanie mądrości Bożej towarzyszyło twórczości Tołstoja, Sołowjowa i Dostojewskiego. Każdy z nich przedstawiał tę najgłębszą tęsknotę rosyjskiej duszy na swój sposób, charakterystyczny dla swego środowiska i epoki. "T" staje się zwierciadłem dla duszy dzisiejszych Rosjan, a Pielewin dołącza do grona pisarzy wielkich" - pisze Zofia Tatarek (WP.PL).
Pielewin zaprasza czytelnika do gry - z literaturą, filozofią, religią. I jak zwykle szarga wszystkie świętości i ze wszystkich kpi - nabija się z idei Tołstoja i Dostojewskiego, nie zostawia suchej nitki na współczesnych wydawcach, których interesuje tylko zysk, ośmiesza patos i wzniosłe tony.

Zdaniem Katarzyny Frukacz (WP.PL) "Zniknąć" to najlepsza obcojęzyczna proza roku wydana w tym roku w Polsce.
"Zniknąć" - trzy nowele, trzy współczesne historie rodzinne. Trudno się od nich oderwać. Opowiedziane wartko i beznamiętnie, wywołują jednak w czytelniku burzę emocji. Doskonale skonstruowana fabuła, żywi bohaterowie, którzy zabierają w swój świat; równocześnie, niepostrzeżenie i z zaskakującą siłą prowokując nasze własne wspomnienia rodzinne.
"Zniknąć" błyskawicznie stało się w Czechach bestsellerem i przyniosło młodej autorce, Petrze Soukupovej, najważniejszą czeską nagrodę literacką Magnesia Litera w kategorii Książka Roku.

Szczera, frapująca, prowokacyjna i wzruszająca- autobiografia Salmana Rushdiego "skazanego na śmierć" przez ajatollaha Chomeiniego za "Szatańskie wersety".
Niesamowita historia o pisarzu zmuszonym do ukrywania się, przenoszenia z jednego domu do drugiego, wiecznie w towarzystwie uzbrojonej obstawy. Jak pisarz i jego rodzina żyją pod groźbą śmierci przez ponad dziewięć lat? Jak mu się udaje dalej pisać? Jak się zakochuje i odkochuje? Jak rozpacz kształtuje jego myśli i działania, jak i dlaczego się potyka i jak się uczy bronić?
Książka napisana ze szczególną szczerością i otwartością, frapująca, prowokacyjna, wzruszająca i niezmiernie ważna. Ponieważ to, co się przydarzyło Salmanowi Rushdiemu, było pierwszym aktem dramatu, który wciąż się rozgrywa gdzieś na świecie każdego dnia.

"Kolejna obowiązkowa pozycja dla miłośników doskonale skonstruowanych i trzymających w napięciu kryminałów. Dwie wcześniejsze powieści Theorina ("Zmierzch" i "Nocna zamieć") uważam za majstersztyki w swojej dziedzinie i to je polecam państwu przede wszystkim, ale i najnowsza "Smuga krwi" jest rasowym kryminałem, od którego nie sposób się oderwać. Jeden z najlepszych kryminałów roku" - pisze Grzegorz Wysocki (WP.PL).
Na Olandię wreszcie zawitała wiosna. Per Mďż˝żďż˝śrner chce spędzić na wyspie Wielkanoc. Jego plany krzyżuje jednak telefon od schorowanego ojca. Jerry jest w swoim starym studiu filmowym i prosi, żeby po niego przyjechać. Gdy Per dociera na miejsce, w budynku wybucha pożar. W ostatniej chwili udaje mu się uratować ojca. Policja znajduje na pogorzelisku zwłoki dwóch ofiar.
Per rozpoczyna własne śledztwo, jednak im bardziej zbliża się do rozwiązania tajemnicy, tym większe grozi mu niebezpieczeństwo. Nadchodzi noc Walpurgii, na Olandii znów zapłoną ogniska...

"Można się spierać, czy autor nie stronił od poważniejszej problematyki już wcześniej, ale jeszcze nigdy nie zdarzyło się, aby ta przeważała nad charakterystycznym dla niego kpiarskim tonem. Podczas lektury "Niuch" wielu czytelników stwierdzi, że to już nie jest ten sam "Discworld" co kiedyś. Nie chcę wyrokować, ale wiele wskazuje na to, że od kiedy Terry Pratchett ogłosił, iż zmaga się z chorobą Alzheimera, żarty się skończyły" - pisze Michał Fedorowicz (WP.PL).
Z kolei Dorota Tukaj (WP.PL) uważa powieść Pratchetta za jedną z najlepszych książek roku przede wszystkim za "umiejętnie wpleciony w Dyskowe realia antyrasistowski manifest".
Powszechnie uznawana prawda głosi, że kiedy policjant wyjeżdża na urlop, zanim zdąży otworzyć walizkę, już znajduje pierwsze zwłoki. Komendant Sam Vimes ze Straży Miejskiej Ankh-Morpork przebywa na urlopie na wsi - niewinnej i wesołej, ale nie dla niego są zwykłe trupy w szafie. Trupów jest więcej, bardzo wiele, a także pradawna zbrodnia, straszniejsza niż morderstwo...

"Nareszcie wydano w Polsce jakąś książkę Egona Bondy'ego - filozofa, poety, pisarza. (...) przyznaję, że w tej minipowieści metafizyka pomieszana z fizyką robienia kupy jest frapująca. Do tego ontologia i pornografia, wszystko w jednej książce. Koktajl a la Bondy. Egon Bondy" - pisał ostatnio w "Gazecie Wyborczej" Mariusz Szczygieł.
"Szaman" to jedna z najbardziej znanych i najbardziej cenionych powieści w dorobku Bondy'ego. Akcja tej radykalnej, zaangażowanej społecznie antyutopii z elementami groteski i pornografii rozgrywa się w prehistorycznej wspólnocie neolitycznej przypominającej swoją strukturą totalitarne systemy komunistyczne. Losy starzejącego się szamana, który pełni rolę duchowego przywódcy hordy jaskiniowców, odzwierciedlają przewrotność tamtej epoki.

Pisząc "2666", Bolano zapewne zdawał sobie sprawę, że umiera. Dlatego warto czytać tę książkę jak testament pisarza, który zna swoją wartość i wie, co ma do przekazania światu. Ale jako mistrz niedopowiedzenia i otwartych zakończeń nie komunikuje tego wprost. Musimy sami zrozumieć, jaka ukryta logika łączy badacza nieeuklidesowej geometrii, na poły mitycznego niemieckiego pisarza i okrutne morderstwa kobiet na pograniczu meksykańsko-amerykańskim.
W wydanym pośmiertnie "2666", znajdziemy wszystko, co najbardziej charakterystyczne dla Bolano - otwarte zakończenia, niedopowiedzenie, szkatułkowy i meandryczny sposób snucia opowieści, polifoniczną narrację wchłaniającą i mieszająca rozmaite głosy, przeróżne rejestry czasem pozornie niemożliwe do pogodzenia.
Wybór i opracowanie: Grzegorz Wysocki, WP.PL. Zestawienie powstało na podstawie recenzji oraz tytułów roku zaproponowanych przez redaktorów oraz recenzentów Wirtualnej Polski.