Czas powrócić na Pandorę. Utracona utopia "Avatara"

Kiedy w 2009 r. "Avatar" Jamesa Camerona w końcu trafił do kin, świat wstrzymał oddech. Nie było to zwykłe wydarzenie - to był prawdziwy fenomen. Cameron scenariusz napisał jeszcze w latach 90., a jego wizja Pandory i Na’vi czekała cierpliwie, aż technologia wreszcie pozwoli mu oddać piękno tego świata. Premiera filmu była opóźniona m.in. przez "Pocahontas" Disneya, bo Cameron nie chciał, by widzowie odbierali jego projekt jako wtórny. Czekał na swój moment. I ten moment nadszedł.

Kiedy Pandora rozbłysła na ekranach, ludzie naprawdę nie chcieli stamtąd wychodzić. Bioluminescencyjne lasy, latające góry, obce stworzenia - wszystko wyglądało jak sen, w który wchodziliśmy na kilka godzin. "Avatar" stał się czymś więcej niż filmem – stał się przeżyciem, które poruszało zarówno oczy, jak i serce. Nie chodziło tylko o efekty specjalne. To była opowieść o kolonializmie, konflikcie kultur, szacunku do przyrody - temat, który dziś brzmi równie aktualnie, co wtedy.

Nie bez znaczenia był też wynik finansowy. "Avatar" zarobił prawie 2,92 mld dol., stając się do dziś najbardziej dochodowym filmem w historii kina. Tłumy poszły do kin, by zobaczyć Pandorę na własne oczy, a wielu widzów wracało tam wielokrotnie.

Trzynaście lat później Cameron wrócił z kontynuacją - "Avatar: Istota wody". Film przyciągnął ogromną publiczność i zarobił około 2,32 mld dol., ale emocje były już inne. To wciąż kino piękne, spektakularne, immersyjne - ale trudno było powtórzyć efekt pierwszego szoku. Widzowie wiedzieli, czego się spodziewać. Nadal chcieli wracać na Pandorę, ale magia odkrywania nowego świata nie była już tak silna.

Nie sposób też nie wspomnieć o jednym z bardziej osobliwych efektów, jakie wywołał "Avatar" - tak zwanym PADS, czyli post-Avatar depression syndrome. To nie jest oficjalnie uznana jednostka medyczna, ale uczucia, które wywołuje, są bardzo realne. Fani opisywali na forach internetowych, że po wyjściu z kina czuli smutek, przygnębienie, a czasem wręcz pragnienie, by zamienić się w Na’vi i zamieszkać na Pandorze. To nie była zwykła frustracja czy rozczarowanie filmem - dla wielu ludzi wrażenie utraty idealnego świata było tak silne, że musieli szukać wsparcia u innych fanów.

Co ciekawe, PADS nie dotyczy tylko pierwszej premiery w 2009 r. Ludzie, którzy pierwszy raz oglądali "Avatar" nawet po latach, zgłaszali podobne odczucia: poczucie rozczarowania własnym światem, tęsknoty za harmonią z naturą, smutku z powodu tego, jak bardzo nasze życie różni się od utopii Pandory. Niektórzy fani odkryli w tym jednak pozytywną stronę – angażowali się w ochronę przyrody, filozofię, spacery po lesie i działania proekologiczne, a wspólnota fanów stała się miejscem wsparcia i rozmów o własnych problemach. "Avatar" nie tylko pokazał fantastyczny świat, ale też uświadomił ludziom, że pragnienie lepszego świata może stać się siłą napędową do realnych zmian.

Teraz nadchodzi trzecia część – "Avatar: Ogień i popiół", której premiera zaplanowana jest na 19 grudnia 2025 r. Film ma podkręcić napięcie: po tragicznej śmierci jednego z członków rodziny Sully, bohaterowie stają naprzeciw nowego zagrożenia – plemienia "Ash People", związanych z ogniem i wulkanami. Zapowiada się więc dużo dramatyzmu, jeszcze ostrzejsze konflikty i nowe wyzwania dla bohaterów.

Cameron jasno daje do zrozumienia, że przyszłość całej sagi zależy od tego filmu. Jeśli "Ogień i popiół" nie przyniesie oczekiwanych wyników, reżyser nie zamierza kontynuować kolejnych odsłon. W pierwotnym planie miało powstać pięć części, a ostatnia ma trafić do kin w 2031 r. Teraz wszystko w rękach widzów - to oni zadecydują, czy saga Na’vi zostanie doprowadzona do końca.

"Avatar" to kino, które łączy w sobie wszystko, co w kinie najlepsze: wizualny zachwyt, opowieść o ludzkich emocjach i uniwersalne przesłanie. Pandora stała się ucieczką od codzienności, miejscem, w którym widzowie mogli poczuć się jak w innym świecie - i tę magię Cameron potrafił odtworzyć w kolejnych częściach.

"Ogień i popiół" to test - dla twórcy i dla widzów. Czy nadal chcemy wracać na Pandorę? Czy jesteśmy gotowi na emocje i dramat, które reżyser przygotował? Jeśli tak, może to być prawdziwe zwieńczenie historii, którą Cameron snuł przez ponad trzy dekady.

Bo "Avatar" nigdy nie był tylko filmem - to było przeżycie, które zapada w pamięć i zmienia sposób, w jaki patrzymy na kino.

"Avatar: Ogień i popiół" w kinach od 19 grudnia 2025 r.