Literacka Nagroda Nobla dla Llosy

Laureatem Literackiej Nagrody Nobla za rok 2010 został Mario Vargas Llosa .

Peruwiański pisarz, dramaturg, eseista, dziennikarz, krytyk literacki, okazyjnie polityk, niespokojny duch, człowiek o niesamowitej żywotności i pracowitości. Wymieniany jednym tchem z Marquezem, Cortazarem i Fuentesem.

Urodził się w Arequipie, jednym z większych miast Peru, w zamożnej i wpływowej rodzinie dyplomatów i intelektualistów. Rodzice, krótko po jego przyjściu na świat, powzięli decyzję o separacji i tym samym wczesne dzieciństwo Mario Vargas Llosa spędził w Boliwii, gdzie jego dziadek był konsulem. Wychowaniem zajmowały się matka i dość despotyczna babka - być może stąd jego niechęć do latynoskiego machismo. Na szczęście, po ośmiu latach rozłąki, rodzice pogodzili się ze sobą i rodzina, po krótkim zamieszkiwaniu na północy Peru, osiadła w stolicy, Limie. Tam uczył się w wojskowej szkole średniej, z której po dwóch latach przeniósł się do Colegio Nacional San Miguel de Piura. Zanim wstąpił na studia przeżył okres młodzieńczego buntu - rodzina nalegała, aby kontynuował tradycje i poszedł na prawo, Mario zaś bardzo chciał studiować literaturę. Co więcej, w 1955 r. wywołał wielki skandal biorąc potajemny ślub z Julią Urquidi, swoją ponad trzydziestoletnią, rozwiedzioną ciotką.
Dodać wypada, że w Peru pełnoletność to wiek 21 lat ...

Z charakterystyczną dla siebie różnorodnością zainteresowań studiował na Uniwersytecie San Marcos w Limie prawo, literaturę i romanistykę, kończąc zresztą tylko tę ostatnią, i to już w Madrycie. Jakby jeszcze było mu mało nauki na trzech kierunkach na raz, pracował jako dziennikarz w gazecie „La Industria”, w Radiu Panamericana i był współwydawcą pisma literackiego „Cuadernos de Convesacion”.

W 1959 r. zadebiutował zbiorem opowiadań Wyzwanie i wyruszył na podbój Europy.Po krótkim pobycie w Hiszpanii osiadł na kilka lat w Paryżu. Miał szczęście, ponieważ lata sześćdziesiąte były wielkim boomem na literaturę południowoamerykańską na Starym Kontynencie, a o latynoskich problemach społecznych rozmawiano wszędzie. Mario Vargas Llosa utrzymywał się z nauczania hiszpańskiego, pracy dla Agence France Press i francuskiej telewizji. Lata 1964-65 były niezwykle burzliwe w jego życiu osobistym - zakochał się w swojej kuzynce Patricii Llosa, w związku z tym wziął rozwód z Julią i wyjechał z Paryża do Londynu. Ślub z Patricią również nie wywołał zachwytu rodziny, jednak do dziś stanowią przykładne małżeństwo, mają dwóch synów i córkę. Skandal małżeński z pierwszą żoną miał swoje reperkusje dla literatury, w 1977 r. Mario Vargas Llosa wydał jedną ze swoich najlepszych powieści Ciotka Julia i skryba. Eks-małżonka nie pozostała mu dłużna
publikując kilka lat później Moje życie z Mario Vargasem Llosą i przedstawiając swój punkt widzenia, jak łatwo się domyślić, niezbyt pochlebny dla pisarza.

Koniec lat 60-tych upłynął mu na podróżach po całej Europie i USA z wykładami o literaturze. W 1970 r. przeprowadził się wraz z rodziną do Barcelony, a rok później zrobił doktorat z twórczości Gabriela Garcii Marqueza. Pobyt w Hiszpanii skończył się w 1976, gdy Mario Vargas Llosa postanowił powrócić do kraju, mimo iż rządziła w nim wojskowa dyktatura. W 1977 r. został wybrany na prezydenta światowego PEN Clubu.

Wielki sukces odniosła już pierwsza powieść Llosy Miasto i psy , w której pisał o swoich doświadczeniach w szkole wojskowej w Limie. Otrzymał za nią prestiżową Hiszpańską Nagrodę Krytyków.

Niektórzy krytycy za najważniejszą powieść Llosy uważają Rozmowa w Katedrze . W tej powieści politycznej autor, nie rezygnując z wątku sensacyjnego, przedstawia przekrój społeczeństwa peruwiańskiego i mechanizmy władzy dyktatorskiej w krajach latynoamerykańskich.

Międzynarodowy sukces odniosła powieść Pantaleon i wizytantki . Z kolei powieść Zielony Dom , została nagrodzona Międzynarodową Nagrodą Literacką im. Romulo Gallegosa oraz Peruwiańską Nagrodą w dziedzinie powieści.

Inne utwory peruwiańskiego pisarza to: opowiadania Szczeniaki oraz powieści: Święto kozła , Pochwała macochy , Ciotka Julia i skryba , Wojna końca świata , Kto zabił Palomina Molero? , Gawędziarz , Zeszyty don Rigoberta .

Mario Vargas Llosa jest doktorem honoris causa Hebrajskiego Uniwersytetu w Jerozolimie, Connecticut College w USA, Queen Mary College w Londynie i Uniwersytetu w Bostonie. Jest członkiem Peruwiańskiej Akademii Języka oraz Hiszpańskiej Akademii Języka.

Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest od 109 lat.