O Kotarbińskim w rocznicę jego urodzin i śmierci

* Tadeusz Kotarbiński był zarówno myślicielem oraz polskim pionierem nauki o skutecznym działaniu, jak i wybitnym pedagogiem - mówili uczestnicy konferencji naukowej w Warszawie „Myśl Tadeusza Kotarbińskiego i jej współczesna recepcja”.*

Spotkanie zorganizowano z okazji Roku Kotarbińskiego. W 2006 r. przypada 120. rocznica urodzin i 25. rocznica śmierci tego filozofa, uważanego za współtwórcę prakseologii polskiej czyli teorii sprawnego działania, twórcę reizmu - materialistycznej koncepcji filozoficznej - oraz tzw. etyki niezależnej.

Jak powiedział etyk dr Ryszard Wiśniewski, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - * Tadeusz Kotarbiński wpłynął na kulturę humanistyczną, logiczną i prakseologiczną całych pokoleń Polaków.*

- Przed II wojną światową miał bardzo ciekawe pogadanki filozoficzne. Kiełkowała tam jego idea etyki niezależnej. Początkowo nieufni wobec niej marksiści i katolicy w końcu chyba zrozumieli, że to jest podstawa dialogu; że intuicje moralne wszyscy mamy mniej więcej wspólne - przypomniał etyk z toruńskiego uniwersytetu.

W czasie konferencji zaznaczano, że Tadeusz Kotarbiński należy do światowych pionierów prakseologii - nauki o skutecznym działaniu.
- Głosił on, że sprawność działania jest równie ważna, jak dobre intencje. Nie wystarczy współczuć, ale trzeba umieć pomóc. Starajmy się ograniczać to, co złe, a dopiero potem będziemy myśleli o doskonaleniu się czy zbawianiu świata. Niewielu myślicieli na świecie poszło tą drogą - zauważył Wiśniewski.

Myśl Tadeusza Kotarbińskiego znajduje także krytyków.

Zdaniem etyka i filozofa, prof. Andrzeja Grzegorczyka z Polskiej Akademii Nauk (PAN), Kotarbińskiemu trudno przypisać wynalezienie wyraźnych twierdzeń, które byłyby odkrywcze. (...) Nie stworzył systemu, który by się chciało zaakceptować we wszystkich szczegółach.

Zdaniem filozofa z PAN, Tadeusz Kotarbiński chyba zesztywniał w pewnych wyobrażeniach ludzkiego działania intelektualnego, które były trafne sto lat temu. Logikę rozumiał wąsko. To kwestia epoki, bo sam uczył się logiki na początku XX wieku, a wielkie zmiany w tej dziedzinie nastąpiły 50 lat później.

Podczas konferencji wspominano pedagogiczne zdolności Tadeusza Kotarbińskiego .
- Uprawiał logikę praktyczną, czytelną dla przeciętnie wykształconego człowieka. Jego podręcznik Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk pod względem przystępności porównywano do książek Władysława Tatarkiewicza - opowiadał prof. Wiśniewski.

- Jako pracownik naukowy, recenzent prac charakteryzował się wielką skromnością i życzliwością wobec innych. Jednocześnie był bardzo wymagający - podkreślał prof. Jan Doroszewski.

- Gdy się bardzo dobrze wypadło na egzaminie, to potrafił zapytać: A jakie błędy znalazł pan w moim podręczniku? - wspominał prof. Roman Kozłowski, student Kotarbińskiego.