Obchody 153. rocznicy śmierci Mickiewicza

Rocznica śmierci Adama Mickiewicza zbiegła się z zakończeniem międzynarodowej konferencji mickiewiczowskiej w Stambule, zorganizowanej pod hasłem „Mickiewicz - Turcja – Europa”.

W 153. rocznicę śmierci poety uczestnicy i gości konferencji odwiedzili dom, w którym w Stambule, 26 listopada 1855 roku, Mickiewicz zmarł po krótkiej i ostrej chorobie.

Niewielkie muzeum poety, będące filią Muzeum Sztuki Tureckiej i Muzułmańskiej mieści się w kamieniczce przy ulicy noszącej dawniej nazwę Słodkich Migdałów. Choć przed trzema laty z okazji okrągłej rocznicy śmierci poety władze dzielnicy Dolapdere przemianowały ją na ulicę Mickiewicza , mieszkańcy nadal używają tradycyjnej nazwy.

Opiekujący się Muzeum Mickiewicza wicedyrektor ds. naukowych Muzeum Sztuki Tureckiej i Muzułmańskiej Ali Serkander Demirkol powiedział, że nieznane do niedawna zupełnie Muzeum Mickiewicza odwiedza teraz rocznie kilkuset Turków. Wizyta w muzeum proponowana jest ponadto w ramach programu nauki historii w stambulskich szkołach i korzysta z tego coraz więcej szkół podstawowych i średnich aglomeracji stambulskiej.

Jak podkreślił w swej wypowiedzi dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie Janusz Odrowąż-Pieniążek, dzieje kamienicy i historia powstania muzeum były burzliwe. Zmieniali się właściciele, budynek wymagał remontów, znikały umieszczane na ścianie frontowej w różnych latach tablice pamiątkowe.

Nawiązana w latach 50. współpraca ministerstw kultury Polski i Republiki Tureckiej umożliwiła powstanie muzeum w jego dzisiejszym kształcie. Budynek jest własnością tureckiego skarbu państwa, a nad ekspozycją czuwa Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

W obchodach rocznicowych uczestniczyli mieszkańcy polskiej kolonii Polonezkoy (Adampol). Wioska, założona na azjatyckim brzegu Bosforu w 1842 roku, na terenach należących do księcia Adama Czartoryskiego, do dziś zachowała polski charakter. Choć potomkowie Polaków są obecnie w mniejszości (ok. 90 na 650 mieszkańców), wójtem miejscowości pozostaje, niezmiennie od chwili jej założenia, Polak.

Jak powiedział Antoni Dohoda, obecny opiekun adampolskiej izby pamięci (muzeum prezentującego w tzw. Domku Cioci Zosi historię wsi i Polaków w Turcji), chociaż sam Mickiewicz za życia nie zdążył do Adampola przyjechać, to jego mieszkańcy traktują go jak swojego współobywatela.

Na adampolskim cmentarzu pochowanych jest wielu Polaków - oficerów, podoficerów i szeregowych uczestników polskich powstań XIX wieku oraz pokolenia tureckich Polaków.

Cmentarz chlubi się grobowcem - pomnikiem Ludwiki Śniadeckiej. Córka lekarza, filozofa i chemika Jędrzeja Śniadeckiego, w młodości była ukochaną Juliusza Słowackiego . Po latach została w Turcji towarzyszką życia Michała Czajkowskiego - Sadyka Paszy, pisarza, dyplomaty i agenta Hotelu Lambert, katolika, który przeszedł na islam, walczył po stronie tureckiej z Rosją, by w ostatnich latach życia przyjąć carską amnestię i prawosławie.

W kościelnym ogrodzie znajdują się natomiast tablice pamiątkowe poświęcone Adamowi Mickiewiczowi i bohaterom powstania listopadowego. Wielu z nich osiadło później w Adampolu.

Polonezkoy jest dla okolicznych wiosek przykładem zamożnej i dobrze zarządzanej miejscowości. Ma wiele eleganckich hoteli, pensjonatów i restauracji, do których chętnie przyjeżdżają zamożni stambulczycy. W letnie weekendy wioska przyjmuje nierzadko około 5 tysięcy gości.