Polacy w walce o wolność Węgrów w czasie Wiosny Ludów

"Nieznani polscy bohaterowie powstania węgierskiego 1848-1849" to tytuł najnowszej książki węgierskiego historyka i dyplomaty, Istvana Kovacsa , w której autor przedstawia biografie Polaków walczących o wolność Węgrów podczas Wiosny Ludów.

W środę w Ambasadzie Republiki Węgierskiej w Warszawie odbyła się promocja książki, która ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczej Rytm.

"Ta książka pokazuje przyjaźń polsko-węgierską w burzliwych czasach zrywów narodowych Wiosny Ludów. Ale opisuję przyjaźń, która rozgrywa się nie na poziomie relacji polskich i węgierskich generałów, ale zwykłych żołnierzy: poruczników, sierżantów czy szeregowców. Dlatego książka nosi tytuł: nieznani bohaterowie" - powiedział PAP Istvan Kovacs , który w latach 1999-2003 był konsulem generalnym Węgier w Krakowie.

Jak tłumaczył, powstanie węgierskie 1848-1849 spotkało się z poparciem kół politycznych polskiej emigracji i w sumie w walkach Węgrów z wojskami Cesarstwa Austriackiego brało udział ponad 4 tys. Polaków. "Walka z Austrią, która przecież była także zaborcą Polski, była podstawową motywacją polskich żołnierzy" - podkreślił węgierski historyk i dyplomata.

Książka ma dwanaście rozdziałów, m.in. "Ramię w ramię, gdy staniemy" - o utworzeniu Legionu Polskiego na Węgrzech i jego walkach; "Najsłynniejsi członkowie rodziny Kołodziejskich" - o nieudanym zamachu na gen. Józefa Bema; "Kowale świętej Jadwigi" - o kilkunastu polskich ochotnikach, którzy, by służyć sprawie "waszej i naszej", wyruszyli pewnego dnia z miejscowości Świątniki Górne w Galicji na Węgry.

"Jednym z moich bohaterów jest na przykład Józef Kleczyński, który jako weteran powstania listopadowego walczył o wolność Węgrów w armii północnej honwedów, bo tak nazywano węgierskich żołnierzy. Kleczyński był porucznikiem artylerii, który, dowodząc jedną baterią węgierską, odegrał decydującą rolę w potyczce pod Tokajem w styczniu 1849 r., co odwiodło Austriaków od zajęcia Debreczyna, w którym działał rząd węgierski" - opowiadał Kovacs .

Zdaniem obecnego na promocji historyka literatury, dr hab. Jerzego Snopka , który przetłumaczył książkę na język polski, wyrasta ona z wcześniejszych badań Kovacsa , m.in. opublikowanej w 1999 roku monografii " Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów ". Jego zdaniem, książka jest wyrazem niezwykłej fascynacji autora Polakami w powstaniu węgierskim. "Autor Nieznanych polskich bohaterów uległ tej fascynacji w dzieciństwie pod wpływem pewnej powieści. Była w niej mowa o węgierskich rycerzach wolności z lat 1848-1849 oraz o ich wiernych sojusznikach - Polakach" - zauważył Snopek.

Powstanie węgierskie wybuchło 15 marca 1848 roku w Peszcie i było częścią Wiosny Ludów, która przeszła do historii jako seria ruchów rewolucyjnych o charakterze liberalnym, narodowościowym i republikańskim, jakie w latach 1848-1849 ogarnęły liczne kraje Europy, w tym pozostającą pod zaborami Polskę i Węgry. W walkach po stronie węgierskiej brali udział Polacy, m.in. gen. Józef Bem, który dowodził wojskami węgierskimi w Siedmiogrodzie i Banacie, i gen. Henryk Dembiński, dowodzący armią północną. Po stronie Węgrów walczył także Legion Polski pod dowództwem gen. Józefa Wysockiego.