Prace Józefa Czapskiego trafiły do Muzeum Narodowego

Dwa obrazy olejne i cztery rysunki Józefa Czapskiego wzbogaciły zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie. Dzieła zapisał placówce zmarły w Paryżu Władysław Żeleński.

Będzie można je oglądać w muzeum od 19 grudnia 2006 r. do 14 stycznia 2007 r. – poinformowała w Agata Małodobry z Muzeum Narodowego w Krakowie.

Ofiarowane muzeum prace to: „Pejzaż morski” (1961, olej na płótnie), „Kwiaty w wazonie” (1966, olej na płótnie), „Pejzaż z Iranu” (około 1942, rysunek piórkiem, lawowany akwarelą), „Portret Jerzego Łubieńskiego” (1957, rysunek piórkiem) – siostrzeńca artysty, „Portret Marii Czapskiej” – siostry malarza – czytającej list przy śniadaniu (rysunek piórkiem) i „Portret Marii Czapskiej z psem” (rysunek piórkiem, kolorowany kredką).

Dzieła Józefa Czapskiego będzie można oglądać w Gmachu Głównym muzeum w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku.

Zmarły w Paryżu Żeleński (1903-2006) – prawnik, historyk, publicysta i działacz emigracyjny – był bratankiem Tadeusza Boya-Żeleńskiego i wnukiem kompozytora Władysława Żeleńskiego. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Polskiej we Francji, a po zakończeniu działań wojennych osiadł w Paryżu. Jako wieloletni współpracownik paryskiej „Kultury” i „Zeszytów Historycznych” był blisko związany z kręgiem Jerzego Giedroycia i Józefem Czapskim . Kolekcjonował dzieła sztuki polskiej. W swoim testamencie zapisał Muzeum Narodowemu w Krakowie sześć prac Józefa Czapskiego . Dzieła trafiły do Polski za pośrednictwem Konsulatu Generalnego RP w Paryżu.

Józef Czapski (1896-1993) był wybitnym malarzem-kolorystą, pisarzem, krytykiem, współtwórcą paryskiej „Kultury”. W swoim malarstwie nawiązywał do postimpresjonizmu. Używając nasyconych barw i kontrastowych zestawień kolorystycznych uzyskiwał efekt silnej ekspresji i groteski. Tematem jego malarstwa były motywy bardzo zwyczajne a nawet pospolite: niewyszukany pejzaż, kompozycje figuralne wywodzące się z obserwacji szarej wystawy indywidualne m.in. w Genewie, Londynie i Rio de Janeiro.

* Józef Czapski urodził się w wielkopolskiej rodzinie ziemiańskiej.*

Jego pełne nazwisko brzmiało Hutten-Czapski. Gimnazjum ukończył w Petersburgu, tam też rozpoczął studia prawnicze. W 1920 brał udział w wojnie bolszewickiej, za co został odznaczony medalem Virtuti Militari.

Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, a potem w Krakowie, pod kierunkiem Józefa Pankiewicza. W 1924 r. wyjechał na siedem lat do Paryża wraz z innymi młodymi twórcami, z którymi stworzył Komitet Paryski. Od skrótu KP wzięła się nazwa grupy – Kapiści.

We wrześniu 1939 roku Józef Czapski został zmobilizowany i wkrótce potem znalazł się w niewoli sowieckiej. Trafił do obozu jenieckiego w Starobielsku, a potem w Pawliszczew Borze i Griazowcu. Po uwolnieniu wstąpił do armii gen. Władysława Andersa. Powierzono mu misję odnalezienia zaginionych oficerów, którzy – jak się okazało – zostali zamordowani przez NKWD w Katyniu i innych miejscach zagłady. *Wstrząsającą relację ze swoich poszukiwań spisał w tekstach _Wspomnienia starobielskie_ oraz Na nieludzkiej ziemi . * Po wojnie osiadł we Francji, gdzie związał się ze środowiskiem Instytutu Literackiego, którego był współzałożycielem wraz z Giedroyciem i Gustawem Herlingiem-Grudzińskim. Zamieszkał w Maisons-Laffitte, gdzie miał także swoją pracownię malarską. Na łamach „Kultury” stale publikował eseje o sztuce, komentarze polityczne oraz fragmenty swoich dzienników. Współpracował także z innymi pismami emigracyjnymi, m.in. z londyńskimi „Wiadomościami”.

W PRL obowiązywało milczenie na temat twórczości Józefa Czapskiego – dopiero w 1986 r. w Muzeum Archidiecezjalnym w Warszawie miała miejsce retrospektywna wystawa malarstwa Józefa Czapskiego , a po 1989 r. zaczęto publikować jego książki.