Salman Rushdie o fatwie, pisaniu i polskiej literaturze

* Salman Rushdie powiedział w Warszawie, że pracuje obecnie nad powieścią, której akcja rozgrywa się 400 lat temu w Indiach i Florencji.*

– XXI wiek jest tak okropny, że miło spędzić trochę czasu, przynajmniej duchem w wieku XVI – powiedział pisarz.

SALMAN RUSHDIE NA FOTOGRAFIACH

Salman Rushdie , wymieniany od lat jako kandydat do literackiego Nobla, został w 1989 roku obłożony fatwą czyli wyrokiem śmierci przez ajatollaha Chomeiniego. Powodem fatwy były fragmenty powieści Szatańskich wersetów dotyczące Mahometa, które ajatollach uznał za drwinę z proroka.

Wyrok zmusił Salmana Rushdiego do ukrywania się. Dopiero w 1998 r. rząd irański ogłosił, że odstępuje od wykonania wyroku śmierci, choć nigdy definitywnie nie zdjął fatwy.
– Nikomu nie życzę takich przeżyć, jednak z drugiej strony – Chomeini umarł, a ja żyję. Wniosek z tego, że nie warto zadzierać z pisarzami – żartował Rushdie .

Hindusko-brytyjski pisarz przyznaje, że jego znajomość polskiej kultury jest bardzo wyrywkowa, okazuje się jednak, że wie o niej zaskakująco wiele.
– Moją drogą do polskiej literatury był film. W czasach studenckich oglądałem Polańskiego i Wajdę, po obejrzeniu „Popiołu i diamentu” przeczytałem książkę Jerzego Andrzejewskiego . Potem trafiłem na „Rękopis znaleziony w Saragossie” Wojciecha Hasa, co otworzyło mi drogę do książki Potockiego – wspominał pisarz.

Czytał też książki Jerzego Kosińskiego .
– Historia z jego powieści Wystarczy być o idiocie szykującym się do objęcia urzędu prezydenta, wydaje mi się w kontekście naszych czasów wręcz prorocza – mówił pisarz.

Salman Rushdie przyjaźni się z Ryszardem Kapuścińskim , którego poznał przed 25 laty w Londynie, gdzie mieli wspólnego wydawcę.
Balansowanie pomiędzy surrealizmem a naturalizmem, bez popadania w skrajności – tak Salman Rushdie próbował zdefiniować ton dominujący w polskiej literaturze.

Jeżeli chodzi o własne powieści Salman Rushdie nie waha się zestawiać ich z filmami z Boollywood, zwłaszcza jeżeli idzie o zasadę konstrukcji – splatanie w jednym dziele wielu różnych konwencji opowiadania. Przyjął zasadę, że pisze codziennie, najchętniej rano, często jeszcze przed kawą, umyciem się i ubraniem.
– Teraz jestem zadowolony z siebie, gdy uda mi się napisać ok. 300 słów dziennie, choć kiedyś pisałem dużo więcej. Cóż, Flaubert uważał dzień za udany, jeżeli udało mu się napisać w sposób zadowalający choć jedno zdanie – powiedział Salman Rushdie .

Salman Rushdie urodził się w 1947 r. w Bombaju w rodzinie zamożnych indyjskich muzułmanów. Debiutował w 1975 r. powieścią Grimus . Prawdziwą sławę przyniosły mu wydane w 1981 r. i uhonorowane Nagrodą Bookera Dzieci północy , potem był Wstyd (1983) i Szatańskie wersety (1988). Inne powieści Rushdiego to Harlin i morze opowieści , Ostatnie westchnienie Maura, Furia , Ziemia pod jej stopami .

* Salman Rushdie był honorowym gościem ceremonii wręczenia nagrody Nike.*