Tego nigdy nie ma na maturze!

Dobra wiadomość dla maturzystów, a szczególnie dla przyszłorocznych maturzystów. Oto lista lektur, które w ostatnich latach nie pojawiły się na maturze. Możecie wybierać: albo ryzykujecie i ich nie czytacie, albo na wszelki wypadek przeczytajcie to, co do tej pory egzaminatorzy pomijali.

Jeden z największych bestsellerów światowych. Przedmiotem reportażu-powieści są ludzie dworu cesarza Etiopii Hajle Sellasje zmarłego w 1975 roku. Ukazując ich służalczość, lizusostwo, strach, pazerność, uległość oraz walkę o względy władcy, Kapuściński w mistrzowski sposób przedstawia ponure kulisy jego panowania. Książka ma uniwersalny charakter, obnaża mechanizmy władzy nie tylko politycznej. Cesarzem Ryszard Kapuściński rozpoczął karierę międzynarodową i nadał reportażowi wymiar literacki.

Wesele zostało zainspirowane prawdziwym wydarzeniem: ślubem poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Utwór ten, w którym sceny rodzajowe przeplatają się z wizyjnymi, jest jednak przede wszystkim wielkim dramatem narodowym. Autor dokonuje gorzkiego rozrachunku z teraźniejszością i przeszłością. Wyspiański deprecjonuje i obala mity narodowe, krytycznie patrzy na możliwość sojuszu poszczególnych warstw społecznych, wyjaskrawia antagonizmy klasowe, narodowościowe i religijne. Naród nie jest zdolny do zrywu, pozostaje nieodpowiedzialny i naiwny, pogrążając się w marazmie – dlatego w finale dramatu pojawia się zwycięski Chochoł.

Panorama polskiego społeczeństwa XIX-wiecznego na przykładzie dwóch środowisk: szlachty ziemiańskiej oraz szlacheckiego zaścianka. Jednym z głównych wątków jest intryga miłosna związana z postacią zubożałej szlachcianki Justyny Orzelskiej i Janka Bohatyrowicza pochodzącego ze szlachty zagrodowej. We wstępie Józef Bachórz ukazuje m.in. tradycję powstania 1863 r., kontrast dwóch kultur, dramaty pracy organicznej oraz temat małżeństwa i sytuacji kobiety.

Książka obrazująca życie mieszkańców Warszawy podczas powstania w 1944 r. z wieloma odwołaniami do rzeczywistości przedwojennej, czasu wojny w ogóle, a także życia już powojennego. Opis tej historii jest bardzo indywidualny. Oznacza to, że nie znajdziemy tu wielu dat, konkretnych wydarzeń historycznych, informacji wojskowych, rozkazów, decyzji, dokumentów. Narrator jest głównym bohaterem i jednocześnie opowiadającym zdarzenia przez pryzmat swej własnej biografii - uczuciowości, filozofii. Niemniej w wielu miejscach narrator rezygnuje z obrania tylko swojego punktu widzenia i oddaje głos ogólnej opinii społecznej.

Najpełniejszy zbiór utworów prozatorskich najsłynniejszego twórcy prozy epoki pieców przynosi opowiadania z pamiętnych cykli Byliśmy w Oświęcimiu, Pożegnanie z Marią czy Kamienny Świat, a także prawie nieznane Opowieści szkolne i opowiadania rozproszone z książek i gazet oraz popularne nowele i szkice projektowanych tekstów.

Owładnięty obsesją przetestowania własnego charakteru, wśród morskich odmętów, na odległych lądach Jim poszukuje okazji, by się sprawdzić, by dorównać wysokim standardom moralnym, które głosi. Lecz surowa, brutalna rzeczywistość stawia wyzwania znacznie trudniejsze, niż się spodziewał. Zawieszony między honorem i wstydem, winą i potrzebą odkupienia, Jim zmaga się z największym przeciwnikiem: własną słabością.

Mit o Edypie, synu władcy Teb, porzuconym w górach z przekłutymi stopami, gdyż według przepowiedni miał on zabić własnego ojca i poślubić własną matkę, pobudzał wyobraźnię wielu twórców. W swym dramacie ujął Sofokles najbardziej tragiczny moment mitu, kiedy Edyp u szczytu powodzenia dowiaduje się, że żyje w nieświadomości. W rzeczywistości jest najnieszczęśliwszym z ludzi: zamordował swego ojca, poślubił matkę, jego dzieci pochodzą z przeklętego przez bogów i ludzi związku...

Dramat ubogiego studenta Rodiona Raskolnikowa, który postanowił zamordować starą lichwiarkę, aby udowodnić swoją wielkość, od lat fascynuje czytelników. Być może dlatego, że ten wstrząsający moralitet o upadku i odkupieniu jest zarazem pasjonującą powieścią sensacyjną. Dostojewski z ogromną przenikliwością przedstawia psychikę drobiazgowo planującego zabójstwo maniaka, jak również pozornie nieporadnego, a w rzeczywistości diabolicznie inteligentnego policjanta. Zbrodnia i kara odsłania świat nędzy, głodu, poniżenia i okrucieństwa, w którym jedyną szansą na zbawienie jest miłość, bezwarunkowa, wszechogarniająca i wytrwała.

Jedna z najważniejszych książek XX wieku, poddająca drobiazgowej analizie zachowania systemu totalitarnego. Współcześni odnosili ją do Związku Radzieckiego, ale przy lepszym wejrzeniu w głąb mechanizmów okazuje się, iż parabola ta jest znacznie szersza.

Ta błyskotliwa, przewrotna książka przynosi głęboką analizę kondycji duchowej współczesnego człowieka. Rozstrzyga wiele wątpliwości i odpowiada na wiele pytań, zwłaszcza na pytanie o rolę i miejsce zła w świecie stworzonym przez Boga.

Książka ta, osnuta wokół autentycznej historii marynarza, który spędził kilka lat na bezludnej wyspie, jest powieścią przygodową.Od ponad dwóch wieków cieszy się niesłabnącym powodzeniem i bywa popularyzowana w licznych adaptacjach, skrótach i przeróbkach.

Wspomnienia autorki z Wołynia, gdzie osiadła po zamążpójściu i gdzie w latach 1917-1919 przeżyła piekło walk rewolucyjnych. Opisała przjmująco okrucieństwo bolszewików, bestialstwo dokonywanych przez nich mordów, a także wiarę mieszkających tam Polaków, że wojsko odrodzonej ojczyzny przyjdzie im z pomocą.

Barbara Ostrzeńska jako młodziutka dziewczyna była, jak się wydaje z wzajemnością, zakochana w przystojnym prawniku, Józefie Toliboskim. Ich drogi rozeszły się jednak - adorator, który nie wahał się przynieść Barbarze bukietu nenufarów porastających taflę jeziora, nie zdobył się na decyzję małżeństwa ze śliczną ale niebogatą panną. Barbara przeżyła zawód miłosny i straciła nadzieję na szczęście w miłości. Tymczasem w czasie wakacji w Borku poznała Bogumiła Niechcica. Czy zdecyduje się na małżeństwo z rozsądku? Czy miłość rzeczywiście nie zagości w życiu Barbary?

Obszerny wybór twórczości poetyckiej jednego z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku. Obejmuje najważniejsze i najbardziej znane utwory, począwszy od pierwszego, zanurzonego jeszcze w poetyce Młodej Polski tomiku Sny o potędze, aż do ostatnich zbiorów opublikowanych już po II wojnie światowej, Wiklina i Dziewięć muz.

Wybór najpiękniejszych wierszy Bolesława Leśmiana, poezja refleksyjna, nastrojowa, pełna fantastycznych zdarzeń, m.in. W malinowym chruśniaku, Łąka, Sad rozstajny. Leśmian był poetą wybitnym i oryginalnym, choć niedocenionym za życia. Jego twórczość zachwyca muzycznością rytmu i specyficznym, tajemniczym językiem, łącząc tradycje baroku, romantyzmu i symbolizmu. Opisując wszechświat metafizyki i miłości, mówi o tym, co nas otacza i próbuje zgłębić ludzką naturę.

Wybór wierszy poety i dramaturga zaliczanego do mistrzów lingwizmu i rytmu poetyckiego, jak i legendarnego interpretatora Mickiewiczowskich Dziadów w stworzonym przez siebie teatrze w warszawskim mieszkaniu.

Poezje K.K. Baczyńskiego, wybitnego poety debiutującego w latach II wojny światowej, cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. W tomiku zgromadzono utwory najbardziej reprezentatywne, ukazujące ewolucję Baczyńskiego jako człowieka i poety.

Odnalezione w czerwcu 2005 roku wiersze, napisane blisko pięćdziesiąt lat temu, nigdy dotąd niepublikowane, przypominały ich autorowi dawne czasy. Zgodził się na ich druk. Sam odczytał je na nowo: z sentymentem, rozrzewnieniem, bez zawstydzenia może niedoskonałością warsztatu tych wierszy.

Dla księdza Jana Twardowskiego, wpisanego przez historię w służbę w Kościele okresu stalinowskiego, były one wówczas rodzajem pamiętnika lirycznego.

Poezja Cypriana Norwida jest nowatorska formalnie i ideowo, jest zjawiskiem zupełnie wyjątkowym i oryginalnym zarówno na tle polskiego romantyzmu, jak i literatury polskiej. Norwid w swoich utworach przeciwstawiał romantycznym wartościom i kultowi narodu wartości oparte na etyce chrześcijańskiej i kulcie pracy, odrzucał ideę podporządkowania jednostki interesom społeczeństwa i walczył o to, by Polak był nie tylko patriotą, ale i człowiekiem, a Polska prócz narodu - społeczeństwem.