Ukazał się „Mały słownik gwar polskich”

Ukazał się Mały słownik gwar polskich - wybór słownictwa gwarowego,
charakterystycznego dla poszczególnych dialektów, a także dla całego obszaru
gwarowego Polski. Liczy 10 tys. haseł. Powstał w zakładzie dialektologii
Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie.

- Publikacja ta umożliwi językoznawcom ogólną orientację w leksyce gwarowej,
będzie także pomocą dla pisarzy, publicystów, nauczycieli, pracowników ośrodków
kultury, zespołów ludowych oraz wszystkich interesujących się kulturą regionalną -
napisała we wstępie do słownika jego redaktorka naukowa Jadwiga Wronicz.

Według niej, sięgną po to wydawnictwo także miłośnicy języka i literatury swoich
małych ojczyzn, gdyż nowy słownik pozwoli im poznać specyfikę słownictwa ich
własnego terenu oraz jego związki z regionami sąsiednimi, dalszymi, a także z całą
Polską. - Mały słownik gwar polskich umożliwi też przygotowanie popularnych słowników
poszczególnych dialektów, ponieważ dla każdego hasła podana została jego
geografia - dodała autorka wstępu.

Opracowany przez sześcioosobowy zespół autorski 370-stronicowy leksykon
gwarowy prezentuje wyrazy lub znaczenia, które nie występują w języku ogólnym.
Na przykład w haśle ‘kokoszka’ notuje znaczenia: 1. poprzeczna belka wzmacniająca
krokwie w konstrukcji dachu" i 2. grzyb - kurka, pomija natomiast ogólnopolskie
znaczenie ‘kura, kwoka’. Podobnie w haśle ‘świeczka’ podaje znaczenia:

1. ‘sopel lodu’, 2. ‘wydzielina z nosa’ i 3. ‘robaczek świętojański’, a pomija ‘mała świeca’ - wyjaśniono czytelnikom.

Zasięg geograficzny każdego hasła ustalony został na podstawie liczącej 2,4 mln
fiszek kartoteki Słownika gwar polskich, który zawiera pełny opis zgromadzonych
materiałów. W wydanych dotychczas siedmiu tomach (22 zeszytach) tego słownika
przedstawiono hasła na litery A-F. Opracowanie reszty materiału - z ogólnej liczby
około 240 tys. haseł - potrwa jeszcze wiele lat.

W opinii prof. Anny Kowalskiej z PAN, Mały słownik gwar polskich to dzieło*niezmiernie ważne i przydatne w sytuacji, kiedy zanikające elementy kultury ludowej,*
dziedzictwa kulturowego trzeba pilnie dokumentować dla przyszłych pokoleń. Z kolei
prof. Józef Kąś z Uniwersytetu Jagiellońskiego w swej recenzji zaznaczył, że słownik
został opracowany bardzo starannie i znakomicie spełnia dwa kryteria: profesjonalizmu
wykonania oraz przystępności dla czytelników nie mających teoretycznego przygotowania
dialektologicznego.

Jak podkreśliła Jadwiga Wronicz, od roku 1911, czyli od czasu wydania Słownika gwar polskich Jana Karłowicza, nie było publikacji obrazujących całość polskiego słownictwa gwarowego; choć pojawiło się w tym czasie sporo słowników obejmujących swoim zasięgiem jedną gwarę, brakowało takiego, który by gromadził wyrazy gwarowe z całej Polski.