"Wystarczy" Wisławy Szymborskiej. Ostatnie teksty poetki od piątku w księgarniach

• *Co znajduje się w notatkach, które po śmierci poetki znaleziono obok jej fotela, na którym pracowała? *
• *Czy w najbliższych miesiącach możemy się spodziewać publikacji nieznanych i nigdy wcześniej niepublikowanych tekstów Wisławy Szymborskiej ? *
• *O jakich "wątkach bardzo osobistych" w ostatnich wierszach noblistki mowa? *

Tomik "Wystarczy" - z ostatnimi wierszami Wisławy Szymborskiej - już w piątek trafi do księgarń. Miłośnicy poezji będą mogli poznać 13 wierszy noblistki oraz fragmenty niedokończonych utworów. Więcej szczegółów na kolejnych stronach.

"Ta książka jest ewenementem, bo pokazuje pracę poetki począwszy od notatki, bardzo nieczytelnej i robionej tylko dla siebie, poprzez maszynopis z ręcznymi poprawkami, aż po wersję ostateczną, którą osiągnęło 13 wierszy" - mówi Michał Rusinek, wieloletni sekretarz poetki.

Większość wierszy z "Wystarczy" było już publikowanych w polskiej prasie, jeden - "W uśpieniu" - we włoskim magazynie "Rivista d'Artista", który ukazał się w październiku zeszłego roku w zaledwie 99 egzemplarzach.

"Pani Szymborska pracując nad nowymi wierszami powiedziała żartem, że ma już gotowy tytuł: Wystarczy.* Przez długi czas myślałem, że jest to tytuł tymczasowy. Okazało się, że los chciał inaczej - taki jest ostatecznie*" - powiedział PAP Ryszard Krynicki z wydawnictwa a5, które opublikowało tomik.

"Po jej śmierci notatki do tych wierszy leżały obok fotela, na którym siedziała pracując. Zdecydowaliśmy z panem Ryszardem Krynickim, że spróbujemy te notatki odczytać. Nie po to, żeby je publikować na prawach wierszy, ale żeby pokazać, jak wyglądają zalążki utworów i opowiedzieć o tematach, które w tym tomiku miały się jeszcze znaleźć" - tłumaczył.

"Z tych rękopisów, które się zachowały, możemy sobie wyobrażać, jaka to miała być naprawdę książka. Trzynaście wierszy, które zdążyła napisać Wisława Szymborska, to jest, jak można przypuszczać, około 2/3 tego tomu. Kilka utworów w rękopisach jest prawie gotowych, a jeden - Owady - można by spokojnie dołączyć do wierszy ukończonych. Nie zrobiłem tego, bo wyobrażam sobie, że jego ostateczny kształt byłby jednak nieco inny" - wyjaśnił Krynicki.

Do tomiku dołączono faksymile rękopisów Wisławy Szymborskiej, dzięki nim widać, jak poetka pracowała nad każdym wierszem.

Układ utworów w książce jest chronologiczny, zostały one ułożone w kolejności, w jakiej poetka przekazywała je do przepisania na komputerze swojemu sekretarzowi. Pierwszy - "Ktoś, kogo obserwuję od pewnego czasu" - pochodzi z października 2010, ostatni - "Mapa" - z początku listopada 2011 r.

W wierszach są wątki bardzo osobiste, jak choćby w utworze "W uśpieniu" czy "Lustro". "Wiele wierszy Wisławy Szymborskiej jest bardzo osobistych, tylko że jej mistrzostwo polega na tym, że one są osobiste, a jednocześnie ogólne. To nie jest poezja zwierzeń" - mówił Krynicki.

"Porządkując archiwum Wisławy Szymborskiej, czytam jej najwcześniejsze wiersze sprzed debiutu i tam pojawiają się tematy, które powracają także w ostatnich wierszach" - powiedział PAP Rusinek.

W utworze "Do własnego wiersza" Wisława Szymborska pisze: "W najlepszym razie będziesz, mój wierszu, uważnie czytany, komentowany i zapamiętany. W gorszym przypadku tylko przeczytany".

"Nie wiem, czy wszystkie jej młodzieńcze wiersze nadają się do publikacji, nad tym zastanowimy się wspólnie w Fundacji Wisławy Szymborskiej, ale na pewno warto sporo z nich przypomnieć, pozbierać te utwory, których ona nie umieszczała w tomikach, bo do tych tomików nie pasowały. Były kiedyś publikowane w prasie literackiej i pewnie są zapomniane" - mówił Rusinek.

28 maja w warszawskim Teatrze Ateneum ma się odbyć wieczór poświęcony tomikowi "Wystarczy". Jak zapowiada Wydawnictwo a5 jesienią ukaże się wydanie z płytą, na której wiersze przeczyta Anna Polony.

Michał Rusinek mówi, że utwór "Ktoś, kogo obserwuję od pewnego czasu" będzie można usłyszeć w wykonaniu samej noblistki, która odczytała go publicznie podczas jednego ze spotkań i zostało to zarejestrowane przez radiową Trójkę.

Po śmierci poetki - 1 lutego - obie oficyny opublikowały wznowienia także wcześniejszych tomików z jej wierszami.

*Tomik Wystarczy, który do księgarń trafi 20 kwietnia, ukazuje się nakładem Wydawnictwa a5. *

Wisława Szymborska urodziła się 2 lipca 1923. Jako poetka zadebiutowała w marcu roku 1945 wierszem "Szukam słowa", opublikowanym w dodatku pt. "Walka" (nr 3) do "Dziennika Polskiego". Pierwszy opublikowany tomik to "Dlatego żyjemy" (1952).

W pewnym sensie dopiero popaździernikowy,* wydany w roku 1957 roku tom "Wołanie do Yeti"*stał się właściwym debiutem poetki, w którym widoczne są już charakterystyczne cechy jej poetyki - aforystyczność i stosowanie paradoksu jako podstawowej figury retorycznej.

Oprac. GW na podst. PAP i inne.