Kopie dawnych podlaskich ksiąg trafiły z Mińska do Białegostoku

Księgi pochodzą z XVI-XVIII wieku. Dotyczą m.in. takich podlaskich miejscowości, jak Brańsk, Bielsk Podlaski, Drohiczyn, Goniądz. Jest wśród nich także księga sądu kapturowego ziemi bielskiej z lat 1673-76 i akta komisji cywilno-wojskowej ziemi drohickiej z lat 1791-92.

W sumie ponad 160 tys. skanów wykonanych z mikrofilmów trafi do Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie (AGAD), a także do Muzeum Podlaskiego i Archiwum Państwowego w Białymstoku, gdzie będą udostępnione wszystkim chętnym: naukowcom - głównie historykom, studentom i mieszkańcom województwa.

Dodatkowo V księga brańska, składająca się z ponad 500 kart, została objęta przez AGAD specjalnym programem pilotażowym i udostępniona elektronicznie na stronach internetowych tej instytucji. Poszczególne akta podzielone są geograficznie, według wsi.

Jak zapewnił dyrektor AGAD, dr Hubert Wejs, placówka gotowa jest udostępnić technologię i nawiązać współpracę z chętnymi naukowcami, którzy podjęliby się podobnego opracowania pozostałych ksiąg. Podkreślił też, że same skany są różnej jakości, gdyż oryginalne księgi przechowywane były często w kościołach w niekorzystnych warunkach i narażone na wilgoć.

Jak powiedział podczas czwartkowych uroczystości Andrzej Biernat z Naczelnej Dyrekcji Akt Dawnych, przekazanie kopii dokumentów historycznych stwarza nowe perspektywy badania historii Podlasia. Jego zdaniem, łatwa dostępność tych źródeł znacznie uprości prowadzenie badań, ponieważ nie będzie konieczności jeżdżenia, jak to się działo do tej pory, do Mińska.

Biernat przypomniał, że pod względem występowania źródeł historycznych województwo podlaskie jest regionem upośledzonym, ponieważ - m.in. na skutek zmiany granic państwowych po II wojnie - część źródeł znajduje się w Warszawie i Krakowie, a część poza granicami kraju, m.in. Mińsku, Grodnie i Wilnie.

Starania o sprowadzenie do Białegostoku kopii ksiąg ziemskich rozpoczęto w 1992 roku. Cała operacja obciążyła budżet urzędu marszałkowskiego województwa podlaskiego kwotą prawie 100 tys. złotych. Po stronie polskiej współpracowało przy niej kilka instytucji, m.in. Muzeum Podlaskie, Archiwum Państwowe w Białymstoku, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz Archiwum Główne Akt Dawnych.